Spis treści
Co to jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to uciążliwa, przewlekła choroba dermatologiczna, której podłoże tkwi w zaburzeniach funkcjonowania układu odpornościowego. Osoby dotknięte AZS zmagają się z charakterystycznymi zmianami skórnymi, którym towarzyszy uporczywy, nieustanny świąd oraz silna suchość skóry. Skóra atopowa wykazuje nadmierną reaktywność na różnego rodzaju alergeny i czynniki środowiskowe, które mogą prowadzić do zaostrzenia objawów. Z tego względu odpowiednia, regularna pielęgnacja oraz wdrożenie właściwego leczenia odgrywają zasadniczą rolę w kontrolowaniu przebiegu AZS. Diagnozą i leczeniem atopowego zapalenia skóry zajmuje się lekarz dermatolog, a trafne rozpoznanie schorzenia stanowi fundament skutecznej terapii.
Jakie są przyczyny atopowego zapalenia skóry?
Przyczyny atopowego zapalenia skóry (AZS) to złożona kwestia, wynikająca ze splotu uwarunkowań genetycznych, odpornościowych i czynników środowiskowych. Zazwyczaj rozwija się ono na skutek współdziałania różnych elementów.
Ogromną rolę odgrywają geny, a konkretnie mutacje tych genów, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie bariery skórnej. Przykładowo, mutacje w genie filagryny podnoszą ryzyko wystąpienia AZS.
Kolejnym istotnym aspektem jest układ odpornościowy. Jego nieprawidłowości prowadzą do nadmiernej reakcji organizmu na alergeny i substancje drażniące. W przebiegu AZS biorą udział limfocyty Th2 oraz cytokiny, takie jak interleukina 4 i 13, odpowiedzialne za nasilenie stanu zapalnego.
Alergeny, takie jak pyłki roślin, roztocza kurzu domowego czy sierść zwierząt, mogą zaostrzać objawy. Podobnie działają czynniki drażniące, na przykład niektóre mydła, które, w połączeniu z osłabioną barierą ochronną skóry (spowodowaną mniejszą produkcją lipidów i nieprawidłową budową warstwy rogowej naskórka), zwiększają jej podatność na podrażnienia i wnikanie szkodliwych substancji.
Jakie są metody diagnostyki atopowego zapalenia skóry?
Diagnozowanie atopowego zapalenia skóry (AZS) opiera się przede wszystkim na wnikliwej ocenie klinicznej, gdzie kluczową rolę odgrywa dermatolog. Specjalista ten analizuje występujące objawy, aby móc postawić trafną diagnozę. Szczególną uwagę zwraca się na uporczywy świąd oraz charakterystyczne zmiany skórne, które są typowe dla tego schorzenia. Podczas wizyty lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad, wnikając w historię choroby pacjenta. Istotne jest zapytanie o występowanie AZS w rodzinie, co pomaga w ocenie potencjalnego ryzyka genetycznego. Kryteria diagnostyczne uwzględniają również lokalizację zmian skórnych, na przykład w zgięciach łokci i kolan, czyli w miejscach najczęściej dotkniętych chorobą. Dodatkowo, lekarz bierze pod uwagę, że AZS ma charakter przewlekły i nawrotowy, a także uwzględnia wiek pacjenta. Niezbędne jest również wykluczenie innych schorzeń dermatologicznych, które mogą dawać podobne symptomy, takich jak łuszczyca czy świerzb. Testy alergiczne mogą być pomocne w identyfikacji czynników, które zaostrzają objawy AZS. W tym celu wykonuje się testy skórne lub badania krwi, w których oznacza się stężenie IgE specyficzne dla konkretnych alergenów. Należy jednak pamiętać, że dodatni wynik testu alergicznego nie zawsze jednoznacznie wskazuje, że dany alergen jest bezpośrednią przyczyną AZS, ale może stanowić cenną wskazówkę w procesie diagnostycznym i leczeniu.
Jakie objawy występują przy atopowym zapaleniu skóry?
Silny świąd to najbardziej charakterystyczny objaw atopowego zapalenia skóry (AZS). To właśnie on prowokuje drapanie, które z kolei zaostrza stan zapalny. Skóra staje się wtedy zaczerwieniona, przesuszona, szorstka i nadwrażliwa. Często towarzyszy temu również łuszczenie. Ponadto, mogą pojawić się drobne grudki, a nawet pęcherzyki, które niekiedy wydzielają płyn.
U najmłodszych pacjentów zmiany najczęściej lokalizują się w:
- zgięciach łokciowych i kolanowych,
- na szyi,
- na twarzy,
podczas gdy u osób dorosłych ich rozmieszczenie bywa odmienne. Uporczywy świąd, zwłaszcza nasilający się po zmroku, znacznie utrudnia zasypianie, co negatywnie wpływa na ogólną jakość życia. Długotrwałe drapanie prowadzi do zgrubienia skóry, zwanego lichenizacją, oraz powstawania przeczosów – uszkodzeń naskórka. Niestety, takie naruszenie bariery ochronnej skóry zwiększa podatność na infekcje bakteryjne i wirusowe. Z tego względu, kluczowe znaczenie ma skuteczne łagodzenie świądu oraz właściwa, codzienna pielęgnacja skóry dotkniętej AZS.
Jak unikać alergenów i czynników drażniących przy AZS?
Aby zminimalizować ryzyko zaostrzenia atopowego zapalenia skóry (AZS), kluczowe jest wystrzeganie się kontaktu z alergenami i substancjami drażniącymi skórę. Pomocne w ustaleniu, które z nich wywołują problemy, okazują się testy alergiczne. Po ich identyfikacji, należy konsekwentnie ich unikać.
Warto sięgać po kosmetyki hipoalergiczne, które cechują się ograniczoną zawartością potencjalnych alergenów – na przykład, są wolne od:
- sztucznych barwników,
- parabenów,
- substancji zapachowych.
Agresywne detergenty mogą podrażniać skórę, dlatego lepiej wybierać delikatne proszki i płyny do prania. Ubrania wykonane z naturalnych tkanin, takich jak bawełna czy len, pomagają zredukować ryzyko podrażnień, podczas gdy syntetyczne materiały mogą potęgować pocenie się i świąd. Ważne jest również utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza w pomieszczeniach (między 40 a 60%), co przyczynia się do nawilżenia skóry, zwłaszcza w sezonie grzewczym, kiedy warto korzystać z nawilżacza. Dym papierosowy, pyłki i sierść zwierząt również mogą nasilać objawy AZS, więc należy ich unikać, a regularne sprzątanie mieszkania pomoże ograniczyć ilość alergenów w powietrzu. Istotne jest regularne nawilżanie skóry emolientami, które wzmacniają jej barierę ochronną i zmniejszają podatność na podrażnienia. Emolienty, takie jak masła, oleje i balsamy, aplikuj kilka razy dziennie, szczególnie po kąpieli.
Jaką rolę odgrywają czynniki genetyczne w atopowym zapaleniu skóry?
Uwarunkowania genetyczne mają kluczowe znaczenie w rozwoju atopowego zapalenia skóry (AZS). Jeśli w Twojej rodzinie występują przypadki:
- AZS,
- astmy,
- alergicznego nieżytu nosa,
prawdopodobieństwo pojawienia się tej choroby u Ciebie wzrasta. Geny determinują funkcjonowanie zarówno Twojej skóry, jak i układu odpornościowego, wpływając na Twoją podatność na AZS. Często spotykane u osób z AZS są mutacje w genie filagryny, białka niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania bariery skórnej. Te zmiany genetyczne osłabiają barierę ochronną skóry, ułatwiając alergenom wnikanie i powodując nadmierną utratę wody, co prowadzi do problemów skórnych. Ponadto, badania ujawniają związek między zmianami w genach kodujących białka związane z odpowiedzią immunologiczną a rozwojem AZS. Ważną rolę odgrywają tutaj cytokiny, takie jak interleukiny 4, 5 i 13, oraz receptory IgE. Geny wpływające na produkcję lipidów w skórze oraz białek budulcowych również mają swój udział w powstawaniu AZS. Wpływ genów na AZS jest procesem złożonym, ponieważ interakcje między różnymi genami zachodzą w połączeniu z czynnikami środowiskowymi.
Jakie są zalecenia dermatologiczne dotyczące leczenia AZS?
Leczenie atopowego zapalenia skóry (AZS) koncentruje się na systematycznej pielęgnacji, mającej na celu wzmocnienie naturalnej bariery ochronnej skóry. Istotną rolę odgrywają tu emolienty – preparaty o działaniu nawilżającym i natłuszczającym, które efektywnie redukują uczucie suchości i uporczywy świąd. Konieczne jest również unikanie kontaktu z alergenami i substancjami drażniącymi, ponieważ mogą one nasilać objawy AZS.
Pomocne w ich identyfikacji są testy alergiczne, dzięki którym możliwe jest wyeliminowanie szkodliwych czynników z otoczenia. W przypadku zaostrzenia zmian skórnych lekarz dermatolog może wprowadzić do terapii maści zawierające:
- sterydy (mGKS),
- inhibitory kalcyneuryny (mIK).
Te leki działają przeciwzapalnie i łagodzą dokuczliwy świąd, jednak ich stosowanie powinno odbywać się ściśle według zaleceń specjalisty, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia niepożądanych efektów. W bardziej skomplikowanych przypadkach, gdy środki miejscowe nie przynoszą oczekiwanej poprawy, rozważa się:
- fototerapię, czyli leczenie za pomocą światła,
- leczenie immunosupresyjne, wpływające modulująco na funkcjonowanie układu odpornościowego.
Niezwykle istotne jest również szybkie leczenie wszelkich infekcji skórnych, które często współwystępują z AZS. Osoby z atopowym zapaleniem skóry są bowiem bardziej podatne na różnego rodzaju zakażenia, a wczesna interwencja medyczna pozwala uniknąć poważnych powikłań. Nie można także zapominać o edukacji pacjenta oraz jego najbliższych. Wiedza na temat właściwej pielęgnacji, unikania czynników drażniących oraz umiejętność szybkiego rozpoznawania objawów zaostrzenia choroby znacząco poprawiają kontrolę nad AZS, co przekłada się na lepszą jakość życia.
Jak stosować maść na atopowe zapalenie skóry?
Aplikacja maści na atopowe zapalenie skóry (AZS) powinna zawsze odbywać się zgodnie z zaleceniami dermatologa, który najlepiej oceni, jak postępować w danym przypadku. Z reguły zaleca się aplikację cienkiej warstwy preparatu na oczyszczoną i osuszoną skórę, najlepiej tuż po kąpieli lub szybkim prysznicu – taka kolejność pomaga zatrzymać wilgoć. Maść należy delikatnie wklepywać, unikając energicznego pocierania, które mogłoby podrażnić wrażliwą skórę dotkniętą AZS. Częstotliwość stosowania zależy od nasilenia objawów i specyfiki samego produktu. Szczególną ostrożność należy zachować, stosując maści sterydowe – w ich przypadku kluczowe jest przestrzeganie zaleconego przez lekarza czasu kuracji, co minimalizuje ryzyko wystąpienia efektów ubocznych.
Jakie składniki powinna zawierać maść na atopowe zapalenie skóry?
Wybierając maść na atopowe zapalenie skóry, kluczowe jest zwrócenie uwagi na jej skład, który powinien odpowiadać na szczególne potrzeby skóry dotkniętej tym schorzeniem. Dobry preparat działa kompleksowo: intensywnie nawilża, skutecznie natłuszcza, zmniejsza stany zapalne i przynosi ulgę w uporczywym świądzie. Jakie zatem składniki są najważniejsze i na co warto zwrócić uwagę, poszukując odpowiedniej maści na AZS?
Przede wszystkim, emolienty! Te tworzą na powierzchni skóry barierę ochronną, efektywnie zapobiegając utracie wody. Do tej grupy zaliczamy m.in.:
- masło shea,
- różnorodne oleje roślinne, takie jak olej z ogórecznika czy jojoba,
- lanolinę.
Kolejna ważna grupa to humektanty, które wiążą wodę w naskórku, zapewniając optymalne nawilżenie skóry. Do najpopularniejszych przedstawicieli należą kwas hialuronowy oraz gliceryna. Nie można zapomnieć o substancjach okluzyjnych. One również tworzą barierę ochronną, hamując proces odparowywania wody ze skóry. Przykładem są wazelina i parafina.
Ceramidy, będące naturalnymi komponentami bariery lipidowej skóry, pomagają w jej odbudowie i wzmocnieniu. Istotne są również witaminy A, D i E, które wspierają proces regeneracji naskórka i działają przeciwzapalnie. Pantenol i alantoina łagodzą podrażnienia, przyspieszają gojenie i koją skórę.
Niezmiernie istotne jest, aby wybrana maść nie zawierała potencjalnych alergenów. Sztuczne barwniki, konserwanty oraz kompozycje zapachowe mogą zaostrzyć objawy AZS, dlatego należy ich unikać.
Jakie maści sterydowe są stosowane w leczeniu AZS?
Glikokortykosteroidy miejscowe (mGKS), popularnie znane jako maści sterydowe, to powszechny element terapii atopowego zapalenia skóry (AZS) ze względu na ich silne właściwości przeciwzapalne. Decyzja o wyborze konkretnego preparatu sterydowego jest uzależniona od kilku kluczowych aspektów, takich jak intensywność objawów, lokalizacja zmian skórnych oraz wiek pacjenta.
W terapii AZS wykorzystuje się maści sterydowe o zróżnicowanej sile działania, podzielone na kilka kategorii:
- do słabo działających zalicza się na przykład hydrokortyzon – jest on rekomendowany dla dzieci i do stosowania na delikatnych partiach skóry, np. na twarzy i szyi,
- średnio mocne preparaty, takie jak mometazon i flutikazon, znajdują zastosowanie w przypadku zmian skórnych o umiarkowanym nasileniu,
- z kolei betametazon, zaliczany do silnie działających, przeznaczony jest do leczenia ciężkich przypadków AZS, zwłaszcza na obszarach o grubszej skórze, takich jak dłonie i stopy.
Maści sterydowe przynoszą ulgę chorym na AZS, redukując stany zapalne, świąd i zaczerwienienie. Istotne jest, aby stosować je zgodnie z instrukcjami lekarza prowadzącego – zarówno pod względem dawkowania, jak i czasu trwania kuracji. Pozwala to zminimalizować ryzyko wystąpienia efektów ubocznych, takich jak ścieńczenie skóry, rozstępy czy zmiany pigmentacji. Warto pamiętać, że długotrwałe aplikowanie maści sterydowych na rozległych obszarach skóry potencjalnie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia ogólnoustrojowych działań niepożądanych. Dlatego konsultacja z lekarzem jest zawsze kluczowa.
Jakie preparaty na atopowe zapalenie skóry można kupić bez recepty?
W aptekach bez problemu znajdziemy preparaty bez recepty, które stanowią nieocenioną pomoc w pielęgnacji skóry atopowej. Mowa tutaj przede wszystkim o emolientach – ale czym właściwie one są? To nic innego jak:
- kremy,
- balsamy,
- maści,
- olejki do kąpieli,
które intensywnie nawilżają skórę, zapewniają jej odpowiednie natłuszczenie i wzmacniają jej naturalną barierę ochronną. Jest to szczególnie istotne w przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS). Często w składzie emolientów znajdziemy dodatkowe, korzystne składniki, takie jak pantenol, alantoina lub kwas hialuronowy. Mocznik i ceramidy to kolejne substancje, które efektywnie łagodzą podrażnienia i wspomagają proces regeneracji naskórka. Co więcej, niektóre preparaty zawierają polidokanol, który skutecznie redukuje uciążliwy świąd. Przy wyborze odpowiedniego emolientu warto dokładnie przyjrzeć się jego składowi i unikać potencjalnych alergenów. Substancje zapachowe i inne składniki o działaniu drażniącym również mogą przyczynić się do zaostrzenia objawów AZS. Dlatego też dokładne czytanie etykiet jest niezwykle ważne.
Jak często należy stosować maść na AZS?
Częstotliwość aplikowania maści w przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS) jest kwestią indywidualną i zależy od wielu czynników, takich jak:
- stopień zaawansowania zmian skórnych,
- rodzaj stosowanej maści,
- reakcja skóry pacjenta.
Emolienty, które intensywnie nawilżają, można aplikować nawet kilkukrotnie w ciągu dnia, zwłaszcza po kąpieli. Regularne ich stosowanie wspomaga utrzymanie odpowiedniego poziomu nawilżenia skóry i pomaga odbudować jej naturalną barierę ochronną, co jest niezwykle istotne w leczeniu AZS. Z kolei maści sterydowe, zawierające glikokortykosteroidy, zazwyczaj aplikuje się raz lub dwa razy na dobę, ściśle przestrzegając zaleceń dermatologa. Postępowanie zgodne z jego wskazówkami minimalizuje ryzyko wystąpienia niepożądanych efektów ubocznych, takich jak ścieńczenie skóry czy rozstępy. W przypadku maści zawierających inhibitory kalcyneuryny, na przykład takrolimus, częstotliwość ich aplikacji również ustala lekarz prowadzący. Zazwyczaj nakłada się je dwa razy dziennie na obszary dotknięte stanem zapalnym. Niezwykle ważne są regularne wizyty u dermatologa, który oceni postępy leczenia i w razie potrzeby zmodyfikuje częstotliwość aplikacji. Wszelkie samodzielne zmiany, szczególnie w odniesieniu do maści sterydowych, mogą prowadzić do pogorszenia stanu skóry i nasilenia efektów ubocznych.
W jaki sposób maść na AZS łagodzi objawy choroby?
Maści na atopowe zapalenie skóry (AZS) to kompleksowe rozwiązanie, zapewniające ulgę na wielu frontach. Przede wszystkim intensywnie nawilżają i natłuszczają przesuszoną skórę, tworząc na jej powierzchni barierę ochronną. Ta specjalna warstwa zapobiega utracie wilgoci oraz chroni przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, które zaogniają stan zapalny. Dodatkowo, maści zawierające substancje przeciwzapalne, takie jak sterydy, skutecznie redukują zaczerwienienia i obrzęki, oddziałując na poziomie komórkowym i wyciszając proces zapalny. Co więcej, wiele z tych preparatów zawiera składniki łagodzące uporczywe swędzenie, ograniczając potrzebę drapania, a tym samym minimalizując ryzyko infekcji. AZS potrafi być wyjątkowo dokuczliwe, ale odpowiednio dobrana maść może znacząco podnieść komfort codziennego funkcjonowania.
W jaki sposób maść na AZS wspomaga regenerację naskórka?
Maść przeznaczona do walki z AZS to wszechstronne wsparcie dla skóry, pomagające jej odzyskać zdrowie na wiele sposobów. Dostarcza niezbędnych składników:
- odżywczych,
- nawilżających, które są fundamentem odbudowy uszkodzonej bariery skórnej.
Zawiera substancje aktywne, takie jak:
- ceramidy,
- witaminy A, D i E,
- pantenol,
- alantoina, znane ze swoich korzystnych właściwości.
Oleje roślinne wspomagają:
- proces gojenia,
- redukują podrażnienia i stany zapalne,
- przywracają skórze elastyczność i komfort.
Działanie okluzyjne maści polega na tworzeniu na powierzchni skóry bariery ochronnej, która minimalizuje utratę wilgoci i zabezpiecza ją przed szkodliwym działaniem alergenów i zanieczyszczeń, co w efekcie intensyfikuje naturalne procesy regeneracyjne i przyspiesza powrót do zdrowia.
Jakie emolienty są skuteczne w pielęgnacji skóry atopowej?
Skuteczne emolienty, które pomagają w pielęgnacji skóry atopowej, zawdzięczają swoje działanie starannie dobranym składnikom. Kluczową rolę odgrywają humektanty, ponieważ intensywnie nawilżają one skórę, wiążąc wodę w jej głębokich warstwach. Przykładem takich substancji są:
- gliceryna,
- mocznik (do 5%),
- kwas hialuronowy.
Oprócz nich, istotne są również emolienty właściwe, takie jak masło shea czy oleje roślinne (np. olej lniany, z ogórecznika), które wspomagają odbudowę bariery lipidowej skóry. Natłuszczają ją, tworząc warstwę ochronną, która zapobiega nadmiernej utracie wilgoci. Warto też wspomnieć o substancjach okluzyjnych, tworzących na powierzchni skóry swoisty film, który minimalizuje parowanie wody. Do tej grupy zaliczamy:
- lanolinę,
- wazelinę,
- parafinę.
Dobry emolient dla skóry atopowej powinien być przede wszystkim hipoalergiczny, co oznacza, że nie może zawierać potencjalnych alergenów, takich jak sztuczne barwniki czy konserwanty. Nie można także zapominać o ceramidy, które odgrywają ważną rolę w regeneracji uszkodzonej bariery skórnej, charakterystycznej dla atopowego zapalenia skóry (AZS). Oleje roślinne, bogate w kwasy omega-3 i omega-6, dodatkowo wykazują działanie przeciwzapalne oraz przyspieszają procesy regeneracyjne skóry.
Jakie są najczęstsze pomyłki w pielęgnacji skóry atopowej?
Najczęstsze błędy w pielęgnacji skóry atopowej potrafią znacząco pogorszyć jej stan. Jednym z głównych problemów jest niedostateczne stosowanie emolientów, które są niezwykle ważne dla utrzymania odpowiedniego nawilżenia. Brak regularnego nawilżania przesusza skórę, czyniąc ją bardziej podatną na podrażnienia. Kolejnym częstym błędem jest używanie kosmetyków zawierających potencjalnie drażniące substancje, takie jak silne detergenty, intensywne zapachy lub sztuczne barwniki. Tego typu składniki mogą zaostrzać objawy atopowego zapalenia skóry (AZS), dlatego zaleca się wybieranie produktów o delikatnym składzie. Po kąpieli kluczowe jest ostrożne osuszanie skóry. Unikaj szorstkiego tarcia ręcznikiem, ponieważ może to podrażnić skórę i wywołać stan zapalny. Zamiast tego, delikatnie przykładaj miękki ręcznik do ciała. Chociaż drapanie swędzących miejsc może wydawać się kuszące i przynosić chwilową ulgę, w rzeczywistości nasila stan zapalny i zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji. Postaraj się zapanować nad odruchem drapania i szukaj alternatywnych sposobów łagodzenia swędzenia. Ignorowanie zaleceń lekarza, zwłaszcza w przypadku nasilenia objawów, może poważnie utrudnić proces leczenia. Regularnie konsultuj się z dermatologiem i stosuj się do jego wskazówek. Brak regularnych wizyt kontrolnych u specjalisty to również błąd, ponieważ to lekarz powinien monitorować stan Twojej skóry i w razie potrzeby modyfikować terapię. Nie rezygnuj z tych wizyt. Wybór odpowiednich ubrań ma ogromne znaczenie dla komfortu skóry atopowej. Syntetyczne materiały mogą powodować przegrzewanie i nasilać świąd, dlatego rekomenduje się noszenie odzieży wykonanej z przewiewnej bawełny. Ponadto, pamiętaj o wpływie suchego powietrza, szczególnie w okresie zimowym. Stosowanie nawilżacza powietrza może przynieść dużą ulgę dla przesuszonej skóry.
Jakie efekty może przynieść długoterminowe stosowanie maści na AZS?
Długotrwałe stosowanie maści w atopowym zapaleniu skóry (AZS) przynosi zarówno korzyści, jak i potencjalne zagrożenia. Systematyczne używanie emolientów znakomicie nawilża i natłuszcza skórę, wspierając odbudowę jej naturalnej bariery ochronnej. W efekcie, redukuje się suchość skóry, a nawroty choroby występują rzadziej. Należy jednak pamiętać, że długotrwałe stosowanie maści sterydowych wiąże się z ryzykiem wystąpienia efektów ubocznych. Dlatego niezwykle istotne jest, aby stosować je ściśle według zaleceń dermatologa. Regularne wizyty u specjalisty są kluczowe, ponieważ umożliwiają monitorowanie stanu skóry i wczesne wykrywanie ewentualnych niepokojących zmian. Lekarz może również zadecydować o modyfikacji planu leczenia, na przykład poprzez zmianę preparatu lub wprowadzenie dodatkowych kosmetyków pielęgnacyjnych. Właściwe stosowanie zaleconych maści w połączeniu z odpowiednią pielęgnacją skóry pozwala efektywnie kontrolować przebieg AZS i minimalizować ryzyko powikłań. To fundament skutecznej walki z tą uciążliwą chorobą.