Spis treści
Co to jest demencja i jak wpływa na codzienne życie?
Demencja to nie pojedyncza choroba, lecz zespół symptomów wskazujących na pogorszenie sprawności umysłowej, obejmujących pamięć, procesy myślowe i orientację. Dotyka ona także zdolności rozumienia, liczenia, przyswajania wiedzy, posługiwania się językiem oraz oceny sytuacji. Najczęstszą przyczyną występowania demencji jest choroba Alzheimera, odpowiadająca za większość, bo aż 60-70% wszystkich zdiagnozowanych przypadków. Oddziaływanie demencji na codzienne życie pacjenta jest ogromne i objawia się na wiele sposobów. Osoby dotknięte demencją często mają trudności z prostymi czynnościami dnia codziennego, jak:
- ubieranie się,
- przygotowywanie posiłków,
- dbanie o higienę osobistą,
- sprzątanie,
- spożywanie posiłków.
Komunikacja również staje się wyzwaniem – znalezienie odpowiednich słów bywa kłopotliwe, podobnie jak zrozumienie wypowiedzi innych i prowadzenie spójnej rozmowy. Dezorientacja w czasie i przestrzeni to kolejny częsty objaw, manifestujący się trudnościami w rozpoznawaniu znanego otoczenia i określaniu aktualnej daty. Zaburzenia pamięci, zwłaszcza tej krótkotrwałej, niezwykle utrudniają codzienne funkcjonowanie, uniemożliwiając zapamiętywanie bieżących wydarzeń. Dodatkowo, u osób z demencją obserwuje się:
- wahania nastroju,
- zwiększoną drażliwość,
- stany lękowe,
- agresję.
Nierzadko dochodzi również do widocznych zmian w osobowości. Planowanie i organizacja, w tym realizacja bardziej złożonych zadań, przerastają możliwości chorego. Symptomy demencji postępują z czasem, a nasilające się problemy z pamięcią krótkotrwałą, trudności w wysławianiu się, w połączeniu z wahaniami nastroju i dezorientacją, prowadzą do wzrastającej zależności od opiekunów.
Jak zaplanować dzień osoby z demencją?
Dla osoby z demencją kluczowe jest stworzenie spersonalizowanego planu dnia. Taki plan, uwzględniający jej indywidualne preferencje i możliwości, zapewni jej poczucie bezpieczeństwa i komfortu w codziennym funkcjonowaniu. Bardzo istotna jest rutyna, która daje osobie chorej poczucie stabilności i przewidywalności. Co powinien zawierać taki plan?
- regularne posiłki o stałych porach, które regulują rytm dobowy,
- dostosowaną do możliwości aktywność fizyczną, np. spacery lub proste ćwiczenia,
- stymulację umysłu poprzez ćwiczenia pamięci, rozwiązywanie krzyżówek lub czytanie,
- kontakty społeczne – rozmowy z bliskimi czy udział w zajęciach grupowych,
- chwile odpoczynku, w postaci krótkich drzemek lub relaksu, dla regeneracji sił,
- zajęcia rehabilitacyjne lub hobby, takie jak słuchanie ulubionej muzyki czy malowanie,
- przygotowanie do snu – stała pora usypiania i wyciszenie przed nocą.
Planując dzień, należy kierować się kilkoma zasadami:
- musi on być dostosowany do stanu zdrowia i możliwości osoby chorej, bez stawiania jej nierealnych wymagań,
- niezbędne jest uwzględnienie preferencji – aktywności, które lubi i które przynoszą radość,
- należy dbać o bezpieczne otoczenie, wolne od sytuacji wywołujących dezorientację i stres,
- plan powinien być elastyczny, gotowy do modyfikacji w zależności od zmieniających się potrzeb.
Opiekun odgrywa niezwykle ważną rolę w tworzeniu i realizacji planu dnia dla osoby z demencją. To on rozpoznaje jej potrzeby i potencjał, dostosowuje plan i oferuje niezbędne wsparcie. Cierpliwość, wyrozumiałość i empatia są w tej roli nieodzowne.
Jakie są zalety stałego rozkładu dnia dla osoby z demencją?
Ustalony plan dnia stanowi fundament dla osób cierpiących na demencję, zapewniając im tak potrzebną stabilność. Taka uporządkowana rutyna przynosi im liczne korzyści:
- daje poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności,
- minimalizuje dezorientację, a znajome schematy zwiększają pewność siebie chorego,
- przyczynia się do redukcji lęku i poczucia zagubienia, co jest niezwykle ważne w ich codziennym funkcjonowaniu,
- pomaga w utrzymaniu naturalnego rytmu dobowego, dzięki czemu pacjent zyskuje lepszą orientację w czasie i przestrzeni, co ułatwia mu codzienne funkcjonowanie,
- przekłada się również na poprawę nastroju i ogólnego samopoczucia.
Regularne posiłki, sen i aktywności, zaplanowane w stałych porach, pomagają w utrzymaniu naturalnego rytmu dobowego. Dla przykładu, obiad serwowany zawsze o tej samej godzinie, stanowi wyraźny punkt odniesienia w ciągu dnia. Zmniejszenie stresu i niepokoju, w połączeniu z regularnym snem i zdrową dietą, ma zbawienny wpływ zarówno na psychikę, jak i na ciało. Unikanie zaskakujących zmian minimalizuje ryzyko pogorszenia nastroju. Wprowadzanie stałego planu dnia ułatwia również zadanie opiekunom, którzy, znając preferencje i możliwości podopiecznego, mogą efektywniej zaplanować dzień. Redukuje to ryzyko nagłych zmian w zachowaniu i pozwala na spokojniejszą, bardziej efektywną opiekę. Wreszcie, choć nie jest to panaceum, odpowiedni sen, zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna wspierają organizm i mogą przyczynić się do spowolnienia postępu choroby, choć kluczowa pozostaje kompleksowa opieka i regularne wizyty u lekarza.
Jakie codzienne czynności można zlecić osobie z demencją?
Aktywizacja osób z demencją odgrywa kluczową rolę w terapii i poprawie ich samopoczucia. Możemy to osiągnąć, zlecając im proste, dobrze znane im zadania, które dają poczucie sprawczości i bycia potrzebnym. Zadania te powinny być dopasowane do aktualnych możliwości chorego, a przede wszystkim łatwe i bezpieczne do wykonania. Na przykład, zamiast patrzeć bezczynnie w telewizor, osoba z demencją może z powodzeniem składać pranie – zwłaszcza skarpetki czy ręczniki. Inną możliwością jest pomoc przy nakrywaniu do stołu – układanie sztućców obok talerzy lub składanie serwetek. Proste prace manualne, jak zwijanie włóczki, również mogą być satysfakcjonujące. Chociaż obieranie warzyw może być angażujące, wymaga ono ciągłego nadzoru, dlatego bezpieczniejszą alternatywą jest mycie owoców. Osoby z demencją często chętnie pomagają w lekkich pracach porządkowych, na przykład wycieraniu kurzu. Prace w ogrodzie, takie jak podlewanie kwiatów lub pielenie grządek, również mogą stanowić formę aktywizacji, jednak pamiętajmy o zachowaniu środków ostrożności i odpowiednim nadzorze. Pamiętajmy, że nadzór jest istotny nie tylko ze względów bezpieczeństwa, ale również po to, by wesprzeć chorego w razie trudności i uniknąć frustracji. Angażując osobę z demencją w proste czynności, odciążamy również opiekuna i budujemy poczucie partnerstwa, sprawiając, że opieka staje się łatwiejsza i bardziej satysfakcjonująca dla obu stron.
W które codzienne czynności można zaangażować osobę z demencją?
Osoby z demencją czerpią liczne korzyści z aktywnego uczestnictwa w codziennym życiu. Dostosowanie tych aktywności do ich bieżących możliwości i upodobań ma fundamentalny wpływ na ich nastrój i ogólne funkcjonowanie. Włączanie seniorów w proste obowiązki domowe jest niezwykle istotne. Przykładowo, w kuchni mogą pomagać:
- myjąc owoce i warzywa, co jest bezpieczniejszą alternatywą dla obierania,
- nakrywając do stołu,
- wycierając lekkie naczynia.
Nie można zapominać o pracach porządkowych. Składanie prania, zwłaszcza skarpet i ręczników, jest zadaniem prostym i angażującym, a układanie nieskomplikowanych przedmiotów w szafie czy zamiatanie niewielkich powierzchni również przyniesie korzyści. Ścieranie kurzu to kolejna dobra opcja. Prace w ogrodzie, takie jak podlewanie kwiatów czy pielenie grządek, pod czujnym okiem opiekuna, mogą być nie tylko relaksujące, ale i terapeutyczne. Warto też pamiętać o zabawie. Układanie dużych klocków lub puzzli z dużymi elementami dostarczy rozrywki i pobudzi umysł. Aktywności manualne, jak zwijanie włóczki czy proste prace rękodzielnicze, również mają pozytywny wpływ.
Kluczem do sukcesu jest uwzględnienie kilku istotnych czynników:
- należy dostosować trudność zadania do realnych umiejętności i stanu zdrowia osoby starszej, aby uniknąć frustracji,
- wybierajmy czynności, które sprawiają jej radość i dają poczucie spełnienia, kierując się jej zainteresowaniami,
- co najważniejsze, zadbajmy o bezpieczne otoczenie i stały nadzór podczas wykonywania zadań.
Angażując seniorów w proste codzienne czynności, pomagamy im zachować sprawność umysłową i fizyczną, a także utrzymać poczucie własnej wartości i niezależności. Te nieskomplikowane zadania dają im poczucie sprawczości i bycia potrzebnym, co bezpośrednio przekłada się na ich dobrostan psychiczny i jakość życia. To aspekt, którego nie można bagatelizować.
Jakie różnorodne zajęcia mogą stymulować osoby z demencją?
Terapia osób z demencją powinna uwzględniać różnorodne zajęcia – dzięki nim można aktywizować umysł, stymulować zmysły i poprawiać samopoczucie pacjenta. Warto włączyć zarówno gimnastykę umysłu, jak i ćwiczenia manualne, np. zajęcia sensoryczne, arteterapię, ruch, interakcje z innymi i rozwijanie pasji.
Przykładowo, ćwiczenia umysłowe, takie jak rozwiązywanie lubianych krzyżówek czy układanie puzzli z dużymi elementami, mogą być niezwykle pomocne. Dobrym pomysłem są również gry pamięciowe, dopasowane do aktualnych możliwości.
Zajęcia sensoryczne z kolei budzą zmysły – spróbujmy:
- dotykania różnorodnych faktur,
- poznawania aromatów znajomych ziół lub kawy,
- wsłuchiwania się w relaksujące melodie.
Arteterapia otworzy drogę do ekspresji twórczej – malowanie, rysunek czy lepienie w plastelinie ułatwiają wyrażanie emocji i odświeżanie wspomnień. Aktywność fizyczna musi być zawsze dopasowana do kondycji chorego. Spacery, dostosowane ćwiczenia rehabilitacyjne, a nawet taniec w rytm ulubionej muzyki to doskonałe opcje. Nie zapominajmy o kontaktach społecznych – spotkania z bliskimi, uczestnictwo w zajęciach w klubie seniora, rozmowy i wspomnienia są niezwykle cenne.
Proste prace w ogrodzie, jak podlewanie lub przesadzanie roślin, słuchanie muzyki czy przeglądanie albumów ze zdjęciami i rozmowy o nich, również mogą przynieść wiele satysfakcji. Kluczem jest indywidualne podejście. Zajęcia powinny odzwierciedlać preferencje i możliwości pacjenta. Niezbędna jest spokojna i pełna wsparcia atmosfera, bez presji i pośpiechu. Wykonywanie różnorodnych, prostych czynności daje osobie z demencją poczucie kontroli i pozwala podtrzymać to, co zawsze lubiła robić.
Jak dostosować zajęcia do upodobań osoby z demencją?
Dopasowanie zajęć do preferencji osoby z demencją ma fundamentalne znaczenie dla jej dobrego samopoczucia i jest doskonałym sposobem na pobudzenie jej aktywności. Kluczowe jest uwzględnienie pasji i możliwości konkretnego człowieka. Starajmy się dobierać aktywności, które przynoszą satysfakcję i są adekwatne do jego aktualnej kondycji. Obserwujmy uważnie, jak reaguje na rozmaite bodźce – to pomoże zidentyfikować te, które wywołują radość i dają poczucie dokonania. Nieocenione jest wykorzystanie dawnych pasji i nabytych umiejętności. Przykładowo:
- jeśli senior lubił czytać, idealne będą książki z wyraźną czcionką lub audiobooki,
- może jego konikiem było ogrodnictwo? W takim przypadku sadzenie kwiatów w doniczkach może okazać się źródłem wielkiej radości,
- melomanom możemy włączyć ukochane utwory, a nawet wspólnie pośpiewać,
- oglądanie starych fotografii i dyskusje o minionych czasach potrafią być niezwykle angażujące i wywoływać miłe wspomnienia,
- jeśli osoba z demencją lubiła gotować, proste czynności w kuchni, np. mieszanie składników, będą świetnym pomysłem,
- osoby o zdolnościach manualnych mogą spróbować sił w prostych pracach rękodzielniczych,
- warto wykorzystać znane przedmioty codziennego użytku, takie jak stare zdjęcia, gazety czy ulubione bibeloty – one mogą pomóc przywołać wspomnienia i budować pozytywne emocje.
Pamiętajmy jednak, aby nie proponować zadań zbyt wymagających, dopasowując poziom trudności do jej możliwości. Empatia i właściwe podejście są tu niezbędne. Bądźmy wrażliwi na nastrój i samopoczucie. W razie potrzeby modyfikujmy zaproponowane zajęcia. Instrukcje powinny być klarowne i nieskomplikowane. Najważniejsza jest atmosfera akceptacji i wsparcia.
Jak aktywność fizyczna wpływa na zdrowie osób z demencją?
Aktywność fizyczna to cenny sprzymierzeniec osób z demencją, oddziałujący korzystnie zarówno na ich ciało, jak i umysł. Regularne ćwiczenia, usprawniając krążenie krwi, przyczyniają się do lepszego dotlenienia mózgu, co z kolei wspomaga procesy myślowe i zapamiętywanie. Ruch wzmacnia nie tylko ciało, poprawiając sprawność ruchową i koordynację, ale także umysł, pomagając utrzymać masę mięśniową, co jest szczególnie istotne w starszym wieku i chroni przed jej utratą. Aktywność fizyczna:
- minimalizuje ryzyko osteoporozy, wzmacniając kości,
- poprawia równowagę, co znacząco zmniejsza ryzyko upadków,
- sprzyja lepszemu snu i apetytowi, wpływając pozytywnie na ogólne samopoczucie i nastrój,
- redukuje objawy depresji i lęku,
- może spowalniać postęp choroby, podnosząc jakość życia.
Ważne jest, aby rodzaj aktywności był dopasowany do indywidualnych możliwości i preferencji, na przykład spacery, ćwiczenia rehabilitacyjne, zabawy z piłką, taniec czy proste ćwiczenia wykonywane w domu. Najlepiej, aby te zajęcia odbywały się pod okiem doświadczonego specjalisty.
Jak ćwiczenia fizyczne zwiększają mobilność seniorów z demencją?
Aktywność fizyczna przynosi seniorom z demencją szereg korzyści, a w szczególności wspomaga ich sprawność ruchową. Regularne ćwiczenia:
- wzmacniają mięśnie, co przekłada się na łatwiejsze wykonywanie codziennych czynności – od wstawania z fotela, przez poruszanie się po mieszkaniu, aż po utrzymanie równowagi,
- poprawiają zakres ruchu w stawach, chroniąc przed sztywnością i bólem, a tym samym zwiększają swobodę poruszania się,
- zapewniają lepszą koordynację, obniżającą ryzyko groźnych upadków.
Istnieje mnóstwo form aktywności, które można indywidualnie dopasować do danego seniora. Wspaniałym rozwiązaniem są spacery, ale ćwiczenia można wykonywać także siedząc, a nawet leżąc. Urozmaiceniem treningu może być wykorzystanie piłki lub chusty. Pamiętajmy jednak, że najważniejsze jest bezpieczeństwo. Dlatego też ćwiczenia powinny odbywać się pod nadzorem rehabilitanta lub doświadczonego opiekuna. Chodzi przede wszystkim o utrzymanie dobrej kondycji i przeciwdziałanie osłabieniu mięśni. Co więcej, systematyczna aktywność fizyczna pozytywnie wpływa na samopoczucie i ogólną jakość życia osób z demencją, a nawet może spowolnić postępowanie choroby, pozwalając na dłużej zachować samodzielność.
Jakie rodzaje aktywności poprawiają poczucie bezpieczeństwa u osób z demencją?
Aktywności, które dają osobom z demencją poczucie bezpieczeństwa, opierają się na dobrze znanych im schematach, w cichym i spokojnym otoczeniu. Regularne rutyny, takie jak ustalony plan dnia z posiłkami i snem o stałych porach, pomagają zminimalizować dezorientację i dają choremu poczucie przewidywalności. Nagłe zmiany w otoczeniu czy harmonogramie dnia mogą być problematyczne. Angażowanie się w proste obowiązki domowe, na przykład składanie prania lub porządkowanie osobistych przedmiotów, może być niezwykle pomocne, ponieważ daje poczucie sprawczości i kontroli nad własnym życiem. Co więcej, słuchanie relaksującej muzyki działa kojąco, a przeglądanie starych albumów ze zdjęciami potrafi wywołać przyjemne wspomnienia i pozytywne emocje. Dodatkowo, kontakt ze zwierzętami, na przykład głaskanie psa lub kota, stwarza przyjazną atmosferę. Pamiętajmy, że znajome przedmioty budują poczucie stabilizacji i ciągłości. Ważne jest, aby, przy doborze aktywności, uwzględniać indywidualne możliwości i preferencje osoby z demencją, co bezpośrednio przyczynia się do poprawy nastroju, zwiększenia komfortu życia i wzmocnienia poczucia własnej wartości.
Jakie korzyści niesie terapia zajęciowa dla osób z demencją?
Terapia zajęciowa przynosi osobom z demencją szereg korzyści, oddziałując zarówno na ciało, jak i umysł. Aktywizacja seniorów poprzez różnorodne działania wpływa pozytywnie na ich samopoczucie i ułatwia codzienne funkcjonowanie. Pomaga utrzymać niezależność, co jest niezwykle ważne dla poczucia własnej wartości i godności. Stymulacja mózgu za pomocą różnego rodzaju aktywności wspomaga rozwój umiejętności i pozwala zachować sprawność umysłową. Co więcej, udział w takich zajęciach daje seniorom poczucie sprawczości i bycia potrzebnym. Terapeuta zajęciowy starannie dopasowuje aktywności do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego pacjenta, uwzględniając jego preferencje oraz stan zdrowia przy wyborze odpowiednich ćwiczeń i technik. Przykładowo, terapia może obejmować:
- ćwiczenia umysłowe, takie jak rozwiązywanie krzyżówek, układanie puzzli czy gry pamięciowe, które wspomagają pamięć, koncentrację i orientację,
- zajęcia manualne, takie jak prace plastyczne, rękodzieło czy modelowanie, rozwijają sprawność motoryczną, koordynację wzrokowo-ruchową oraz precyzję,
- arteterapia, obejmująca malowanie, rysowanie i kolaż, pozwala na wyrażanie emocji, redukcję stresu i pobudza kreatywność,
- muzykoterapia, czyli słuchanie muzyki, śpiewanie lub gra na instrumentach, poprawia nastrój, przywołuje wspomnienia i aktywizuje,
- terapia ruchem, w postaci gimnastyki, tańca i spacerów, poprawia kondycję fizyczną, koordynację oraz równowagę,
- włączenie prostych prac domowych w terapię zajęciową również stanowi cenny element, dając seniorowi poczucie uczestnictwa w życiu rodzinnym.
W jaki sposób bycie aktywnym zmniejsza niepokój i depresję u osób z demencją?
Aktywność fizyczna i umysłowa stymulują wytwarzanie endorfin, tych naturalnych hormonów szczęścia, które wprost przekładają się na lepszy nastrój i mniejszy stres. Nie bez znaczenia jest także uczestnictwo w życiu społecznym, bo podtrzymywane relacje z innymi zapobiegają izolacji i poczuciu osamotnienia. Równie istotne jest angażowanie się w zajęcia, które autentycznie nas cieszą – dają one poczucie spełnienia, a to z kolei pomaga obniżyć poziom pobudzenia, niwelować niepokój i łagodzić objawy depresji. Dlatego też proponowanie aktywności, które wzmacniają poczucie własnej wartości, jest tak ważne, ponieważ zadowolenie z siebie redukuje lęk i stany depresyjne. Terapia zajęciowa czy regularne spacery mogą okazać się niezwykle pomocne. Ponadto, budowanie relacji opartych na empatii ma ogromny wpływ na poprawę jakości życia, szczególnie u osób z demencją.
W jaki sposób podtrzymywanie kontaktów towarzyskich wpływa na osoby z demencją?
Utrzymywanie więzi towarzyskich ma fundamentalne znaczenie dla osób zmagających się z demencją. Częste kontakty z innymi ludźmi stanowią skuteczną broń w walce z poczuciem osamotnienia, które, prowadząc do depresji, może potęgować symptomy choroby. Zacieśnianie relacji z najbliższymi stymuluje umysł, poprawiając nastrój i wpływając korzystnie na ogólne samopoczucie. Aktywność w gronie innych osób daje poczucie przynależności i akceptacji, co jest niezwykle istotne, podnosząc jakość życia osoby dotkniętej demencją. Wizyty rodziny, na przykład, mają nieocenioną wartość. Uczestnictwo w zajęciach klubów seniora również przynosi wymierne korzyści. Wspólnie spędzany czas i okazywane wsparcie emocjonalne ze strony bliskich umożliwiają podtrzymywanie kontaktu z rzeczywistością, redukując uczucie zagubienia. Wspólne rozmowy, dzielenie się wspomnieniami oraz opowiadanie historii aktywizują pamięć i pozwalają na nowo przeżywać radosne chwile. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie organizować spotkania, które nie tylko poprawiają sprawność umysłową, ale również minimalizują odczuwane lęki i niepokój, znacząco podnosząc komfort życia osób z demencją.
Jakie proste gry planszowe są dobre dla osób z demencją?
Gry planszowe idealne dla osób z demencją powinny charakteryzować się prostotą zasad i łatwością zrozumienia. Kluczowe jest, by zawierały duże, wygodne do chwytania elementy. Ich zadaniem jest subtelne pobudzanie pamięci, zdolności koncentracji oraz logicznego myślenia. Przykłady gier:
- Domino – intuicyjna gra wspierająca logiczne myślenie,
- Memory – polegające na odnajdywaniu par obrazków, stanowi fantastyczne ćwiczenie dla pamięci wzrokowej,
- Bingo – gra losowa, pomagająca w utrzymaniu uwagi i koncentracji,
- Warcaby – w wersji uproszczonej, mogą się sprawdzić, pod warunkiem skupienia się na podstawowych zasadach i zrezygnowania ze skomplikowanych strategii,
- Puzzle – z dużymi elementami i nieskomplikowanymi ilustracjami, pamiętajmy tylko, by poziom trudności dostosować do możliwości seniora,
- Karty do gry – z wyraźnymi symbolami to także wspaniały sposób na ćwiczenia i rozrywkę.
Najważniejsza podczas rozgrywki jest spokojna, relaksująca atmosfera. Warto modyfikować zasady, by zapobiec frustracji i zapewnić przyjemność.
Jak reagować, gdy osoba z demencją odmawia przyjmowania pożywienia?
Kiedy bliska osoba z demencją traci apetyt, kluczowe jest ustalenie przyczyny tego stanu. Brak apetytu może wynikać z wielu czynników. Często powodem są:
- trudności z przełykaniem,
- odczuwalny ból,
- nudności,
- uciążliwe zaparcia.
Zmiany w odczuwaniu smaków, a także stany depresyjne bądź lękowe również negatywnie wpływają na chęć jedzenia. Delikatne, pełne troski zachęcanie do spożywania posiłków odgrywa tu zasadniczą rolę. Warto proponować osobie chorej jej ulubione dania, dbając jednocześnie o to, by posiłki prezentowały się apetycznie i zachęcały do jedzenia swoim wyglądem. Ważne jest również stworzenie spokojnej, relaksującej atmosfery podczas posiłków, wolnej od bodźców rozpraszających. Osoby dotknięte demencją nierzadko zapominają o konieczności jedzenia lub po prostu nie rozpoznają uczucia głodu. Dlatego empatia i cierpliwość opiekuna są nieocenione. Staraj się wczuć w sytuację chorego i zrozumieć jego potrzeby. Zamiast podawać obfite, rzadkie posiłki, lepiej serwować mniejsze porcje, ale częściej. Pamiętaj także o regularnym nawadnianiu organizmu. Odpowiednia ilość płynów jest niezwykle ważna dla zdrowia. Jeśli osoba chora ma problemy z przełykaniem, koniecznie skonsultuj się z lekarzem, który może zalecić specjalną dietę, np. opartą na pokarmach papkowatych lub płynnych. Jeżeli jednak niechęć do jedzenia utrzymuje się przez dłuższy czas, warto skonsultować się z lekarzem lub doświadczonym dietetykiem. Być może istnieją dodatkowe, ukryte przyczyny takiego stanu. Specjalista pomoże dostosować dietę do indywidualnych potrzeb chorego i rozważy ewentualną suplementację w przypadku stwierdzonych niedoborów składników odżywczych.