Krzysztof Bronisław Orzechowski, ur. 6 września 1947 roku w Toruniu, to uznawany w Polsce aktor oraz reżyser teatralny. Swoją imponującą karierę artystyczną rozpoczął w drugiej połowie XX wieku, a jego talent został doceniony w różnych kręgach teatralnych.
W latach 1999–2016 pełnił rolę dyrektora Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, gdzie miał znaczący wpływ na rozwój polskiego teatru, przyczyniając się do realizacji wielu ważnych spektakli oraz przedsięwzięć kulturalnych.
Warto też podkreślić, że jest profesorem sztuk teatralnych, co dodatkowo świadczy o jego głębokiej wiedzy oraz zaangażowaniu w edukację kolejnych pokoleń artystów.
Życiorys
Kariera Krzysztofa Orzechowskiego rozpoczęła się od zdobycia doskonałego wykształcenia w dziedzinie sztuki teatralnej. W 1970 roku ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWST w Krakowie, co było kolejnym krokiem w jego zawodowym rozwoju. Następnie, w 1982 roku, zdobył dyplom z Wydziału Reżyserii Akademii Teatralnej w Warszawie, co znacząco wzmocniło jego pozycję w środowisku artystycznym.
Krzysztof Orzechowski osiągnął tytuł profesora sztuk teatralnych w 2012 roku, co świadczy o jego szerokim i wszechstronnym wkładzie w rozwój polskiego teatru. Już w latach 70. rozpoczął pracę artystyczną jako aktor, a później zajął się reżyserią w znanych warszawskich scenach, takich jak Teatr Komedia, Teatr Dramatyczny oraz Teatr Narodowy.
Jego działalność pedagogiczna rozpoczęła się w 1981 roku w warszawskiej Akademii Teatralnej, gdzie został mianowany profesorem zwyczajnym na Wydziale Reżyserii. Był to krok, który umocnił jego pozycję jako wybitnego pedagoga.
W okresie od 1989 do 1996 roku Krzysztof Orzechowski współpracował z Teatrem Ludowym w Krakowie, który znajduje się w Nowej Hucie. Następnie, od 1997 roku do 1999 roku, pełnił stanowisko dyrektora Teatru Bagatela w Krakowie, co było kluczowym momentem w jego karierze.
Kulminacją jego wpływu na kulturalne środowisko Krakowa było objęcie stanowiska dyrektora Teatru im. Juliusza Słowackiego, które piastował od 1999 roku do 2016 roku. W 2019 roku został powołany na stanowisko dziekana Wydziału Aktorskiego Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, kontynuując tym samym swoją misję edukacyjną.
Prywatnie jest związany z aktorką Anną Dymną, co tworzy wyjątkowy duet w polskim świecie teatralnym.
Twórczość
Teatralna
Krzysztof Orzechowski to postać znana z wielu znakomitych ról na scenie teatralnej. W jego dorobku można znaleźć następujące dzieła:
- Niemcy – 1970 (aktor),
- Boso, ale w ostrogach – 1971 (aktor),
- Wieczór Trzech Króli – 1971 (aktor),
- Człowiek znikąd – 1972 (aktor),
- Ferdynand Wspaniały – 1973 (aktor),
- Romans w wodewilu – 1973 (aktor),
- Błękitny potwór – 1974 (aktor),
- Król Lear – 1977 (aktor),
- Wariacje – 1977 (aktor),
- Medea – 1978 (aktor),
- Hamlet – 1967, 1979 (aktor),
- Operetka – 1980 (asystent reżysera, aktor),
- Jak wam się podoba – 1980 (asystent reżysera, aktor),
- Księżniczka Turandot – 1981 (reżyseria, adaptacja),
- Mord w katedrze – 1982 (aktor),
- Czarująca szewcowa – 1983 (reżyseria),
- Operetka (II wersja) – 1983 (aktor, asystent reżysera),
- A jednak powrócę… – 1986 (reżyseria),
- Pierścień i róża – 1983, 1987 (reżyseria),
- Emida albo królewna pasterska – 1987 (reżyseria),
- Kandyd – 1988, 1985 (reżyseria),
- Ambasador – 1988 (reżyseria),
- Człowiek z marmuru – 1989 (reżyseria),
- Opera żebracza – 1990 (reżyseria, inscenizacja, adaptacja),
- Wieczór Trzech Króli – 1991 (reżyseria),
- Nienawidzę – 1991 (reżyseria),
- Ich czworo – 1992 (reżyseria),
- Romeo i Julia – 1992 (reżyseria),
- Panna Tutli-Putli – 1993 (reżyseria),
- Baśń o zaklętym jaworze – 1993 (reżyseria),
- Zatrute pióro – 1993 (reżyseria),
- Kandyd, czyli… – 1994 (reżyseria),
- Po górach, po chmurach – 1994 (reżyseria),
- Tango – 1996 (reżyseria),
- Gimpel głupek – 1996 (reżyseria),
- Nocne tańce Wieczystego – 1997 (reżyseria),
- Pan Jowialski – 1997 (reżyseria),
- Pierścień i róża – 1998 (inscenizacja),
- Czego nie widać – 1998 (reżyseria, aktor),
- Tomasz Mann – 1999 (reżyseria),
- Pastorałka na nowy wiek – 2001 (reżyseria),
- Kandyd, czyli Optymizm – 2004 (adaptacja sceniczna z Maciejem Wojtyszko),
- Zaduszki – Wyspiański – 2007 (reżyseria),
- Post-Makbet. Żart sceniczny – 2008 (reżyseria),
- Ja, Feuerbach – 2008 (reżyseria),
- Zakręcony Słowacki, czyli noc w malinach – 2009 (reżyseria, aktor),
- Krzyżacy, czyli teatr w kryzysie (albo koszmarny sen dyrektora) – 2010 (reżyseria, aktor).
Filmowa
W świecie filmu Krzysztof Orzechowski również pozostawił trwały ślad, udział biorąc w takich projektach jak:
- Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – 1979–1981 (aktor, serial TV),
- Mistrz i Małgorzata – 1988 (aktor, serial TV),
- Senność – 2008 (aktor, film).
Odznaczenia i wyróżnienia
Krzysztof Orzechowski, znany polski reżyser oraz działacz kultury, został odznaczony licznymi nagrodami i wyróżnieniami, które podkreślają jego znaczący wpływ na rozwój polskiego teatru. Oto niektóre z jego odznaczeń:
- 2002 – Zasłużony Działacz Kultury,
- 2003 – Złoty Krzyż Zasługi,
- 2005 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
- 2010 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 2011 – Medal Komisji Edukacji Narodowej,
- 2015 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 2018 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
W ciągu swojej kariery Krzysztof Orzechowski zdobył również wiele nagród, które wyróżniają jego osiągnięcia edukacyjne oraz artystyczne. Do najbardziej znaczących nagród należą:
- 1998 – Krakowska Złota Maska, przyznana przez publiczność dla spektaklu Pan Jowialski w Teatrze Ludowym w Krakowie,
- 1998 – Nagroda za reżyserię Pana Jowialskiego w Teatrze Ludowym w Krakowie na XXIII OKT w Opolu,
- 2003 – Nagroda im. Stanisława Pruszyńskiego za wkład pracy społecznej w organizację dorocznych Festiwali Twórczości Osób Niepełnosprawnych „Albertiana”,
- 2009 – Nagroda I stopnia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególne osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne,
- 2009 – Odznaka „Honoris Gratia”,
- 2016 – Nagroda Krakowska Książka Miesiąca za autobiografię Podróż do kresu pamięci,
- 2017 – Medal Świętego Brata Alberta.
Realizacje Krzysztofa Orzechowskiego są świadectwem jego pasji oraz zaangażowania w kulturę, co czyni go jedną z kluczowych postaci w polskim teatralnym pejzażu.
Przypisy
- Studiuj aktorstwo w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. ka.edu.pl, 05.09.2019 r. [dostęp 19.09.2019 r.]
- a b Krzysztof Orzechowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 09.04.2021 r.]
- Minister kultury Piotr Gliński odznaczył przedstawicieli polskiej kultury. pap.pl, 12.07.2018 r. [dostęp 14.07.2018 r.]
- a b Krzysztof Orzechowski w bazie filmpolski.pl. [dostęp 15.07.2018 r.]
- a b Prof. przew. kwal. I Krzysztof Bronisław Orzechowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 15.07.2018 r.]
- Dyrektor Krzysztof Orzechowski żegna się z Teatrem im. Słowackiego. radiokrakow.pl, 25.06.2016 r. [dostęp 16.07.2018 r.]
- Krzysztof Orzechowski odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. prezydent.pl, 24.10.2015 r. [dostęp 25.10.2015 r.]
- Medal św. Brata Alberta m.in. dla s. Małgorzaty Chmielewskiej i Marcina Gortata. Konferencja Episkopatu Polski, 09.01.2017 r. [dostęp 18.01.2018 r.]
- Od przyjaźni do... miłości. interia.pl, 14.12.2011 r. [dostęp 16.07.2018 r.]
- Złote Maski Melpomeny. dziennikpolski24.pl, 20.02.2001 r. [dostęp 14.07.2018 r.]
- M.P. z 2012 r. poz. 524
- M.P. z 2010 r. nr 98, poz. 1148
- M.P. z 2004 r. nr 1, poz. 10
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Wiktor Gajda | Michał Kotula | Marta Kotowska | Joanna Koroniewska | Przemysław Wierzchowski | Paweł Tański | Sebastian Zawadzki | Jadwiga Rappé | Tomasz Wasilewski (reżyser) | Ryszard Nawrocki | Joanna Dark | Klemens Felchnerowski | Maria Hulewiczówna | Lotte Jacobi | Piotr Wojtowicz | Władysław Hańcza (1932–1966) | Karolina Zalewska-Barczyk | Janusz Andrzejewski | Jolanta Baziak | Katarzyna KluczwajdOceń: Krzysztof Orzechowski