Paweł Tański

---

Życiorys

Paweł Tański jest absolwentem filologii polskiej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1998 roku obronił pracę magisterską pt. „W kręgu tajemnic mitów, legend i języka. O twórczości poetyckiej Bogumiła Witalisa Andrzejewskiego”, pod kierunkiem prof. dr. hab. Janusza Kryszaka. Po ukończeniu studiów, zrealizował doktorat w 2002 roku, którego tematem była „Emigracyjna poezja Mariana Czuchnowskiego”, również pod opieką prof. Kryszaka.

W czasie swojej kariery akademickiej, w latach 1996–2002 był aktywny w konwersatoriach i wykładach z zakresu filozofii, a w latach 1998–2002 uprofundował swoją wiedzę w dziedzinie etnologii, historii sztuki oraz socjologii. Od 2002 roku pełni rolę adiunkta w Zakładzie Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego Instytutu Literatury Polskiej UMK, który w 2008 roku przekształcił się w Zakład Antropologii Literatury i Edukacji Polonistycznej.

W 2012 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, a od 1 października 2019 roku jest profesorem w Katedrze Historii Literatury Polskiej i Tradycji Kulturowej na Wydziale Humanistycznym uniwersytetu. Jego prace koncentrują się na problematyce kultury XX wieku oraz literaturze polskiej po 2000 roku, ze szczególnym naciskiem na poezję i jej więzi z muzyką.

Tański jest autorem licznych artykułów dotyczących rockowej liryki, co bada od 2008 roku. Jego analizy obejmują cztery kluczowe obszary: literaturę nowoczesną, teksty głosowo interpretowane, relacje między sztuką a muzyką, oraz naukowe podejście do rockowych tekstów piosenek. Zainteresowania te wpisują się w rosnący trend badań zatytułowanych song studies.

W kwietniu 2015 roku zorganizował konferencję „Kultura rocka. Twórcy – tematy – motywy”, która miała miejsce na UMK w Toruniu, przyciągając blisko 90 autorów referatów. Jako autor ponad 230 prac naukowych, jego działalność publikacyjna obejmuje roczniki naukowe takie jak „Archiwum Emigracji”, „Tematy i Konteksty” oraz „Studia z Kultury Popularnej”. Artykuły Pawła Tańskiego miały również swoje miejsce w renomowanych wydawnictwach jak „Czas Kultury”, „Kulturze Współczesnej”, czy „Gazecie Wyborczej”.

Poza tekstami naukowymi, jego twórczość poetycka i prozatorska pojawiła się w licznych czasopismach literackich i antologiach. Wiersze Tańskiego przetłumaczono na języki takie jak angielski, chiński, czeski, rosyjski i serbski. W 2010 roku jego dzieło poetyckie zostało także przetłumaczone z łaciny w ramach redakcji naukowej pod tytułem „Poemat religijny Mikołajowi Kopernikowi przypisywany”.

W latach 1998–2002 pełnił rolę sekretarza Stowarzyszenia Artystyczno-Literackiego w Toruniu, a od 2007 roku jest członkiem toruńskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, gdzie od 2011 do 2014 roku pełnił funkcję przewodniczącego. Jako laureat wielu konkursów poetyckich, w 2011 roku uzyskał stypendium Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego w dziedzinie literatury.

Był również redaktorem internetowego półrocznika „Inter-. Literatura – Krytyka – Kultura”, a następnie redaktorem „Kwartalnika Artystycznego”. W latach 2015–2019 prowadził serię wydawniczą Forma 21. Jego działalność artystyczna wykracza również poza literaturę: w latach 1989–1994 grał na gitarze w rockowym zespole Quasimodo, pisząc teksty piosenek i muzykę. W 2017 roku zdobył Grand Prix w Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. Rainera Marii Rilkego.

Ostatnio jego wiersze zostały zaadoptowane przez muzyka Przemysława Piłacińskiego w projekcie Tański / Piłaciński „Rokitnik”, w ramach którego opublikowano kilka singli, z których pierwszy, zatytułowany „Okolicznik północnych pór”, ukazał się 10 października 2020 roku na YouTube, a kolejne utwory zyskały popularność w serwisach muzycznych.

Obecnie można go również znaleźć w redakcji portali literackich oraz w radach naukowych, w tym naukowego rocznika „Studia z Kultury Popularnej” oraz czasopisma „MEAKULTURA. Muzyka. Edukacja. Artyści”.

Publikacje

Historia literatury, krytyka literacka

Paweł Tański jest autorem wielu znaczących publikacji, które przyczyniły się do rozwoju literatury oraz krytyki literackiej. Jego prace obejmują następujące tytuły:

• W cieniu poematu. Emigracyjna poezja Mariana Czuchnowskiego, recenzenci: Janusz Kryszak, Wojciech Ligęza, wydane przez Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 2003,
• Tradycja i talent. Szkice o poezji emigracyjnej, recenzenci: Zbigniew Chojnowski, Marian Kisiel, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 2006,
• Sandały Hermesa. Szkice o poezji, recenzenci: Zbigniew Chojnowski, Leszek Szaruga, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 2008,
• Ja, motyl i inne szkice krytyczne, recenzenci: Izolda Kiec, Beata Tarnowska, Europejskie Centrum Edukacyjne, Toruń, 2010,
• Ślad. Świat poetycki Jerzego Hordyńskiego, recenzenci: Izolda Kiec, Zbigniew Chojnowski, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2012,
• Nowe sytuacje polskiego rocka. Teksty – głosy – interpretacje, recenzentka: Izolda Kiec, Wydawnictwo Fundacja Instytut Kultury Popularnej, Poznań, 2016,
• Głosy i performanse tekstów. Literatura – piosenki – ciało, recenzenci: Wojciech Józef Burszta, Jerzy Jarniewicz, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2021.

Prace redakcyjne

Oprócz twórczości literackiej, Paweł Tański prowadził również prace redakcyjne, które obejmują:

• Marian Czuchnowski – kronikarz emigracyjnej codzienności, pod redakcją J. Kryszaka i P. Tańskiego, Toruń 2002,
• Problematyka tekstu głosowo interpretowanego, red. K. Lange, W. Sawrycki, P. Tański, Toruń 2004,
• Problematyka tekstu głosowo interpretowanego (II), red. K. Lange, W. Sawrycki, P. Tański, Toruń 2006,
• Problematyka tekstu głosowo interpretowanego (III), red. W. Sawrycki, P. Tański, D. Kaja, E. Kruszyńska, Toruń 2010,
• O Jacku Podsiadle – na jego urodziny, dział zredagowali: T. Dalasiński i P. Tański, „Fabularie” 2014, nr 1 (3), s. 28–88 [ss. 60],
• 2014. Antologia współczesnych polskich opowiadań, red. P. Nowakowski, P. Tański, posłowie: P. Tański, Wydawnictwo Forma, Szczecin 2014, ss. 276,
• „ProLog” 2014, nr 1 (1), red. naczelna: Aleksandra Szwagrzyk, red. merytoryczny (opiekun naukowy): P. Tański, temat numeru: Ciało/rzecz,
• „ProLog” 2014, nr 2 (2), red. naczelna: Aleksandra Szwagrzyk, red. merytoryczny (opiekun naukowy): P. Tański, temat numeru: Kiedy rozum śpi,
• Poezja polska po roku 2000. Diagnozy – problemy – interpretacje, red. T. Dalasiński, A. Szwagrzyk, P. Tański, Toruń 2015,
• Seksualność w najnowszej literaturze polskiej, red. T. Dalasiński, A. Szwagrzyk, P. Tański, Toruń 2015,
• (Od)czytane: wiersze mniej znane. Interpretacje, red. Ł. Grajewski, J. Osiński, A. Szwagrzyk, opiekun naukowy P. Tański, tom I serii „EpiLog” przy Interdyscyplinarnym Czasopiśmie Humanistycznym „ProLog”, Toruń 2015,
• Tematy modne w humanistyce. Studia interdyscyplinarne, red. Ł. Grajewski, J. Osiński, A. Szwagrzyk, P. Tański, tom II serii „EpiLog” przy Interdyscyplinarnym Czasopiśmie Humanistycznym „ProLog”, Toruń 2015,
• „ProLog” 2015, nr 1 (3), red. naczelna: Aleksandra Szwagrzyk, red. merytoryczny (opiekun naukowy): P. Tański, temat numeru: Roland Barthes (1915–2015),
• Stanisław Barańczak. In memoriam, red. J. Osiński, M. Pranke, A. Szwagrzyk, P. Tański, tom III serii „EpiLog” przy Interdyscyplinarnym Czasopiśmie Humanistycznym „ProLog”, Toruń 2015,
• Kultura rocka. Twórcy – tematy – motywy, tom I, red. J. Osiński, M. Pranke, A. Szwagrzyk, P. Tański, tom VI serii „EpiLog” przy Interdyscyplinarnym Czasopiśmie Humanistycznym „ProLog”, Toruń 2015,
• Kultura rocka. Twórcy – tematy – motywy, tom II, red. J. Osiński, M. Pranke, A. Szwagrzyk, P. Tański, tom VII serii „EpiLog” przy Interdyscyplinarnym Czasopiśmie Humanistycznym „ProLog”, Toruń 2015,
• „ProLog” 2016, nr 1 (4), red. naczelna: Aleksandra Szwagrzyk, red. merytoryczny (opiekun naukowy): P. Tański, temat numeru: Międzyludzkie,
• Edward Stachura. Formy pamięci, znaki czasu, red. J. Osiński, M. Pranke, A. Szwagrzyk, P. Tański, Toruń 2016,
• Tekst i głos. Studia, pod red. D. Kaji i P. Tańskiego, „Litteraria Copernicana” 2016, nr 1 (17),
• Kultura rocka 2. Słowo – dźwięk – performance (1), red. J. Osiński, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2016,
• Kultura rocka 2. Słowo – dźwięk – performance (2), red. J. Osiński, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2016,
• „Chodząc w ich butach”. Depeche Mode – muzyka, zjawisko, recepcja, red. M. Jurzysta, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2017,
• Kultura wobec nieświadomego. Studia (post)psychoanalityczne, red. J. Osiński, A. Szwagrzyk-Dalasińska, P. Tański, Toruń 2017,
• „Głowa mówi…”. Polski rock lat 80., red. M. Jeziński, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2018,
• Kultura rocka 1. Twórcy, tematy, motywy, red. J. Osiński, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2019 [ss. 448], wersja zmieniona i poprawiona,
• Kultura rocka 2. Słowo, dźwięk, performance, red. J. Osiński, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2019 [ss. 534], wersja zmieniona i poprawiona,
• Kultura rocka 3. Tradycje, poszukiwania, kontynuacje, red. J. Osiński, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2019 [ss. 290],
• Kultura rocka 4. Muzyczny rok 1969, red. M. Jeziński, W. Kuligowski, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2020 [ss. 250],
• Antropologia rocka, pomysł koncepcji i redaktor prowadzący: P. Tański, „Kultura Współczesna” 2021, nr 2,
• Song studies, pomysł koncepcji i redaktor prowadzący: P. Tański, „Czas Kultury” 2021, nr 3,
• Song studies. Poetyka i polityka wytwarzania piosenki, red. W. Kuligowski, P. Tański, Poznań 2021,
• Poetyki i performanse songów, red. K. Gajda, P. Tański, „Forum Poetyki | Forum of Poetics” zima 2022 (27) rok V.

Poezja

Paweł Tański jest także autorem licznych zbiorów poezji, w tym:

• Ukryty pod topolami (1997),
• Zdania z wiśni (2000),
• Baśnie, głosy, przedmioty (2001),
• Ogrody toruńskie (2006),
• mikrotony (2011),
• spod siódmego żebra (2015),
• kreska (2016),
• glinna (2017),
• okolicznik północnych pól (2019),
• going inside (2021).

---

Oceń: Paweł Tański

---