Kamienica znajdująca się przy ul. Warszawskiej 8 w Toruniu jest znamienitym obiektem, położonym w sercu miasta, na skrzyżowaniu ulic Warszawskiej 8 i Kazimierza Jagiellończyka 3. Główne wejście do tego imponującego budynku zlokalizowane jest z frontu, od strony ul. Warszawskiej. Obiekt ten znajduje się w Gminnej Ewidencji Zabytków pod numerem 2133, co świadczy o jego historycznym i architektonicznym znaczeniu.
Budowa kamienicy miała miejsce w latach 1897-1898. W 1925 roku nowymi lokatorami budynku zostali Halina Krzeszowska, znana również pod pseudonimem „Ludmiła”, oraz jej rodzina. W okresie II wojny światowej, w latach 1942-1945, kamienica była siedzibą Sztabu Komendy Okręgu Pomorze Armii Krajowej. W pomieszczeniach budynku mieściło się archiwum, a także odbywały się odprawy oficerów sztabu. W tym okresie zorganizowano także szkolenie dla członkiń Wojskowej Służby Kobiet. Rok 1944 przyniósł dalsze zmiany, gdyż w lokalu funkcjonowała kancelaria Sztabu Okręgu Pomorze Armii Krajowej.
Według wspomnień Krzysztofa Troickiego, krewnego Krzeszowskiej, mieszkanie cechowały dwa oddzielne wejścia, które prowadziły osobno zarówno od ul. Warszawskiej, jak i od ul. Kazimierza Jagiellończyka. Najmniejszy pokój był przeznaczony na biuro Armii Krajowej, gdzie znajdował się okrągły stół, z jedną grubszą nogą, w którą zainstalowano radio. W tym miejscu ukrywano również broń, materiały sanitarne oraz maszynę do pisania, a skrytkę na te przedmioty zaaranżowano nad drzwiami wejściowymi. Niemieckie władze nazywały ten budynek „Domem wdów”, co podkreślało jego tragiczne losy w obliczu wojennej rzeczywistości.
Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, nowymi mieszkańcami kamienicy zostali Władysław Bichniewicz i jego żona Zofia z Dunin-Szostakowiską, a także ich córki, Maria i Krystyna. Warto dodać, że byli oni potomkami Ludwiki Jędrzejewiczowej, starszej siostry znanego kompozytora Fryderyka Chopina. Natomiast staraniem Elżbiety Zawackiej, 26 września 1991 roku na fasadzie kamienicy, od strony południowej, odsłonięto tablicę, która informuje o tym, że w tym budynku mieścił się Sztab Komendy Okręgu Pomorze Armii Krajowej. Tablicę tę zaprojektował grudziądzki artysta Ryszard Kaczor.
Przypisy
- Gawrońska 2023, s. 7, 10.
- Gawrońska 2023, s. 4.
- a b c Gmina MiastaG.M. Toruń, Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Torunia na lata 2022–2025 [online], s. 85 [dostęp 29.04.2023 r.]
- a b c Gmina MiastaG.M. Toruń, Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Torunia na lata 2022–2025 [online], s. 22 [dostęp 29.04.2023 r.]
- a b c d Skerska 2019a, s. 62.
- Skerska 2019b, s. 10.
- Skerska 2019b, s. 10-11.
- Skerska 2019a, s. 63.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica przy ul. Żeglarskiej 13 w Toruniu | Budynek przy ul. Szosa Bydgoska 1 w Toruniu | Dom Kopernika w Toruniu | Dom Schwartza w Toruniu | Kamienica przy Rynku Nowomiejskim 17 w Toruniu | Budynek dawnej plebanii Nowomiejskiej Gminy Ewangelickiej w Toruniu | Budynek przy Rynku Nowomiejskim 22 w Toruniu | Budynek przy Rynku Staromiejskim 10 w Toruniu | Budynek przy Szosie Bydgoskiej 7 w Toruniu | Budynek przy ul. Bydgoskiej 26 w Toruniu | Kamienica przy ul. św. Ducha 14/16 w Toruniu | Kamienica przy ul. Łaziennej 22 w Toruniu | Kamienica Pod Turkiem w Toruniu | Budynek przy ul. Wola Zamkowa 17 w Toruniu | Budynek przy ul. Tymona Niesiołowskiego 20 w Toruniu | Budynek przy ul. Mickiewicza 7 w Toruniu | Budynek przy ul. Adama Mickiewicza 2/4 w Toruniu | Budynek przy Rynku Staromiejskim 29 w Toruniu | Dom Heleny Grossówny | Apteka Pod Złotym Lwem w ToruniuOceń: Kamienica przy ul. Warszawskiej 8 w Toruniu