Popiersie Stanisława Moniuszki w Toruniu

Pierwsza wersja pomnika została odsłonięta w Parku Miejskim 21 maja 1923 roku w związku z pierwszym Zjazdem Pomorskiego Związku Kół Śpiewaczych. Jego projekt wykonał Maksymilian Szarłowski, a inicjatorem budowy był Ludwik Makowski, prezes Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”. Fundusze na powstanie tego monumentu pochodziły z różnych źródeł, w tym ze składek społecznych i dochodów z koncertów charytatywnych. Oryginalne popiersie Moniuszki zdobione było lutnią oraz wizerunkiem Halki, a także płaskorzeźbą Giewontu jako Śpiącego Rycerza. Modelką do tej figury była 19-letnia Emilia Niemczyńska.

Pomnik jednak nie cieszył się długo obecnością w przestrzeni publicznej. W 1928 roku, na skutek decyzji Kazimierza Ulatowskiego, został rozebrany. Oficjalnym powodem tej decyzji była budowa Miejskiej Hali Wystawowej na Zieleńcu, która miała kolidować z powstaniem pomnika. Niekiedy mówiło się jednak, że decyzja ta była podyktowana estetyką monumentu, który nie zyskał akceptacji władz lokalnych. Po rozbiórce ustawiono tam fontannę, a popiersie Moniuszki przeniesiono do składnicy budowlanej przy ul. Grudziądzkiej. Postument z kolei został rozebrany.

Historia pomnika zwraca uwagę na znaczenie kulturowe, jakie ma upamiętnienie Stanisława Moniuszki. W 1986 roku, w miejsce dawnych kontrowersji, na rogu ulic Bydgoskiej i Chopina odsłonięto nową wersję pomnika, zaprojektowaną przez Rajmunda Gruszczyńskiego. Na niewielkim cokole umieszczona została plakieta z przedstawieniem oryginalnego monumentu. W 2017 roku, w ramach renowacji otoczenia, popiersie zostało odrestaurowane, co miało miejsce w Ogrodzie Muzyków, dodając nowy wymiar do jego historycznej obecności w Toruniu.