Jan Wiktor Nowak

---

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Jan Wiktor Nowak przyszedł na świat w dniu 5 października 1931 roku w pięknym Toruniu. Był dzieckiem Jana, który był funkcjonariuszem Policji Państwowej oraz Praksedy z domu Zielińskiej. Chrzest przyjął w kościele Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w rodzinnym mieście. W czasie trudnych dni okupacji niemieckiej zdołał przygotować się do swojej pierwszej komunii świętej, którą mógł przyjąć dopiero po zakończeniu II wojny światowej.

Jan uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie w 1951 roku zdał egzamin maturalny. Po ukończeniu liceum w latach 1951–1956 studiował w seminariach duchownych zarówno w Poznaniu, jak i w Gnieźnie. Jego droga do kapłaństwa zakończyła się 25 maja 1956 roku, kiedy to w katedrze gnieźnieńskiej przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Franciszka Jedwabskiego.

Działalność naukowa i duszpasterska

W latach 1956–1959 pełnił rolę wikariusza w parafii w Nowej Wsi Wielkiej, a następnie przeniósł się do Smogulca. W 1961 roku kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski, wysłał go na studia specjalistyczne do Instytutu Katolickiego w Paryżu, gdzie rozwijał swoje zainteresowania teologią, kontynuując naukę na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie, gdzie osiągnął doktorat w 1964 roku. Jako student uczestniczył również w pracach soboru watykańskiego II. Po powrocie do kraju, Jan Wiktor Nowak został profesorem w Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie i sprawował funkcję rektora tegoż seminarium w latach 1970-1982.

W kurii metropolitalnej w Gnieźnie pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji, był między innymi kierownikiem Archidiecezjalnego Instytutu Pastoralnego oraz członkiem kapituły przy kościele kolegiackim św. Jerzego w Gnieźnie, zaś Jego praca na rzecz Kościoła została doceniona przez nadanie mu godności prałata Jego Świątobliwości.

Wikariusz biskupi dla miasta Bydgoszczy

W dniu 20 lutego 1982 roku papież Jan Paweł II mianował Jan Wiktora Nowaka biskupem pomocniczym arcybiskupa gnieźnieńskiego, Józefa Glempa. Sakrę biskupią przyjął 25 marca tego samego roku w bazylice prymasowskiej w Gnieźnie. Niedługo po konsekracji otrzymał zadanie proboszcza parafii farnej św. Marcina i Mikołaja, jak również został wikariuszem biskupim w Bydgoszczy. Jego obecność w tym mieście została uzasadniona przez prymasa Glempa jako potrzeba zjednoczenia działań duszpasterskich.

• odbywanie spotkań z dziekanami bydgoskimi,
• okresowe uczestnictwo w konferencjach dekanalnych,
• utrzymywanie osobistych kontaktów z kapłanami parafii bydgoskich,
• organizowanie kapłańskich dni skupienia lub godzin adoracji,
• roztoczenie opieki nad bydgoskimi ośrodkami duszpasterstwa specjalistycznego i akademickiego, oazowego, zakonnego, ministranckiego, głuchoniemych, niewidomych i chorych w szpitalach,
• rozwój kultu Matki Bożej Pięknej Miłości („Madonny Bydgoskiej”) przy bydgoskiej farze,
• organizacja stałej posługi w konfesjonale w kościele farnym,
• objęcie kierownictwa Prymasowskiego Instytutu Kultury Chrześcijańskiej im. Stefana kardynała Wyszyńskiego w Bydgoszczy,
• sprawowanie opieki nad Prymasowskim Instytutem Teologicznym im. Stefana kardynała Wyszyńskiego w Gnieźnie.

Oprócz oczywistych obowiązków biskupa, Jan Wiktor Nowak pełnił również rolę wikariusza generalnego w Gnieźnie, odpowiadając za zarządzanie dwoma wydziałami kurii metropolitalnej: Wydziałem do Spraw Zakonnych oraz Katechetycznym. Jego zaangażowanie w Bydgoszczy w czasach stanu wojennego przyczyniło się do rozwoju duchowego wspólnoty; dzięki jego wysiłkom, w latach 1982–1995 erygowano 12 nowych parafii, co znacząco zwiększyło ich liczbę w mieście do 39.

Nowak zaangażował się w budowę kościołów, a na jego kadencję przypada wybudowanie 12 nowych świątyń. Ponadto, jako kustosz sanktuarium maryjnego brał aktywny udział w promowaniu kultu Matki Boskiej Bydgoskiej. Zorganizował również stały dyżur spowiedniczy w kościele farnym.

Uczestniczył w tworzeniu Hospicjum im. ks. Jerzego Popiełuszki w 1990 roku i był inicjatorem wielu rekolekcji oraz dni skupienia dla młodych małżeństw i narzeczonych. Jego inicjatywy doprowadziły do powstania specjalistycznej poradni rodzinnej przy parafii św. Wincentego à Paulo oraz sprowadzenia sióstr z Szensztackiego Instytutu, które zajmowały się pracą z młodzieżą.

Biskup siedlecki

25 marca 1996 roku Jan Paweł II mianował go biskupem diecezjalnym w diecezji siedleckiej. Uroczysty ingres biskupa do katedry siedleckiej miał miejsce 21 kwietnia tego samego roku. W czerwcu 1996 roku był gospodarzem spotkania Episkopatu Polski. W październiku w Rzymie, podczas mszy beatyfikacyjnej, koncelebrował z Janem Pawłem II, przedstawiając jako biskup siedlecki unickich męczenników z Pratulina. W 1997 roku ogłosił misje ewangelizacyjne w diecezji, które miały przygotować wiernych na nadchodzące trzecie tysiąclecie.

W 1998 roku zainicjował diecezjalne kongresy, które dotyczyły różnych obszarów działalności katolickiej. W czerwcu 1999 roku był gospodarzem spotkania z papieżem Janem Pawłem II, a jego dziełem jest Centrum Charytatywno-Duszpasterskie w Siedlcach, które miało na celu rehabilitację osób niepełnosprawnych. Na terenie diecezji zainaugurował także trzy Katolickie Licea Ogólnokształcące.

Jan Wiktor Nowak zmarł 25 marca 2002 roku w Siedlcach po długiej walce z chorobą. Jego doczesne szczątki spoczęły w podziemiach katedry siedleckiej.

---

Oceń: Jan Wiktor Nowak

---