Kazimierz Serocki to postać, która zapisała się na kartach polskiej muzyki jako wybitny kompozytor i utalentowany pianista. Urodził się 3 marca 1922 roku w Toruniu, a swoje życie zakończył 9 stycznia 1981 roku w Warszawie.
Jego twórczość muzyczna oraz pasja do pianistyki uczyniły go jednym z ważniejszych przedstawicieli polskiej sceny artystycznej. Serocki zyskał uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, przez co istotnie wpłynął na rozwój muzyki współczesnej w Polsce.
Życiorys
Urodziny Kazimierza Serockiego miały miejsce 3 marca 1922 roku w Toruniu. Był on synem Franciszka i już od wczesnych lat życia wykazywał niezwykłe zdolności muzyczne. W wieku siedmiu lat rozpoczął naukę w Konserwatorium Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu, gdzie uczył się gry na fortepianie pod okiem Marii Drzewieckiej. Następnie kontynuował edukację w Bydgoszczy.
W trakcie II wojny światowej jego życie toczyło się w Warszawie, gdzie pracował jako pianista w kawiarniach. W tym trudnym okresie podjął swoje pierwsze kroki w kompozycji, tworząc takie utwory jak Etiuda, Preludium oraz dwa Mazurki. Gdy miał 22 lata, rozpoczął naukę w konspiracyjnym Konserwatorium warszawskim, gdzie kształcił się w grze na fortepianie u Zofii Buckiewiczowej oraz w dziedzinie kompozycji u Kazimierza Sikorskiego.
Po wojnie, w latach 1945–1946, studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi pod kierunkiem Stanisława Szpinalskiego, gdzie uzyskał dyplom z fortepianu, a także dyplom z kompozycji u Kazimierza Sikorskiego. Krótko po ukończeniu studiów pracował jako kierownik muzyczny w Teatrze Powszechnym w Warszawie.
W 1946 roku, poślubieniu Zofii Adamowskiej, wyjechał na roczne stypendium do Paryża, które otrzymał z rąk polskiego Ministerstwa Kultury i Sztuki. W Paryżu studiował u renomowanych nauczycieli Nadii Boulanger i Lazare’a Lévy’ego, co znacznie wpłynęło na jego późniejsze twórczości. Niemal wszystkie jego późniejsze utwory nosiły ślady tej formalno-technicznej dyscypliny.
Po powrocie do Warszawy w 1948 roku, Serocki uzyskał III nagrodę na II Konkursie Kompozytorskim im. F. Chopina za utwór 4 tańce ludowe oraz wyróżnienie za Sonatinę na fortepian. W tym samym czasie na zjeździe kompozytorów i muzykologów w Łagowie Lubuskim, razem z Janem Krenzem i Tadeuszem Bairdem, stworzyli tzw. Grupę 49, której celem było dążenie do umiarkowanej nowoczesności w muzyce.
W 1951 roku otrzymał III nagrodę na Festiwalu Muzyki Polskiej za kantatę Murarz Warszawski, a rok później zdobył Nagrodę Państwową II stopnia za ilustrację muzyczną do filmu Młodość Chopina, co wskazuje na jego silną obecność w muzyce filmowej, która towarzyszyła mu przez całą karierę. Po kilku wystąpieniach z własnym Koncertem romantycznym, Serocki skupił się tylko na kompozycji.
W 1952 roku, podczas przygotowań do prawykonania I Symfonii, poznał puzonistę Juliusza Pietrachowicza, co zapoczątkowało ich owocną współpracę. Jej efektem było kilka utworów puzonowych, w tym Koncert puzonowy oraz I Symfonia, za które Serocki w 1955 roku zdobył nagrodę Ministra Kultury i Sztuki. Wspólnie z Tadeuszem Bairdem przyczynił się do powstania Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej, znanego dziś jako „Warszawska Jesień”.
W 1956 roku na Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga zwyciężył dzięki utworowi Sinfonietta na 2 orkiestry smyczkowe, co przyniosło mu również III punktację na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu w 1959 roku. W latach 1957–1958 brał udział w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt, co pozwoliło mu na dalszy rozwój swoich umiejętności.
W kolejnych latach jego kariera nabrała tempa, zdobywając nagrody m.in. w Konkursach Kompozytorskich im. Grzegorza Fitelberga, w tym II nagrodę za cykl pieśni Oczy powietrza w 1958 roku. W 1963 roku został uhonorowany nagrodą Ministra Kultury i Sztuki za osiągnięcia w twórczości artystycznej. Jego twórczość była szeroko nagradzana, w tym też zdobył VII punktację za Freski symfoniczne na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu oraz nagrodę I stopnia za wybitne osiągnięcia kompozytorskie w 1972 roku.
Serocki angażował się również w tworzenie muzyki teatralnej oraz pełnił rolę jurora w konkursach kompozytorskich organizowanych przez różne instytucje. W 1981 roku otrzymał pośmiertne honorowe członkostwo Związku Kompozytorów Polskich. W 1984 roku Polskie Towarzystwo Muzyki Współczesnej rozpoczęło organizację Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego im. Kazimierza Serockiego, który co dwa lata przyznaje nagrody dla utalentowanych kompozytorów.
Kazimierz Serocki zmarł 9 stycznia 1981 roku w Warszawie, po ciężkiej chorobie. Jego życiowe dokonania zapisały się na kartach historii muzyki w Polsce. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 1-1-25).
Ważniejsze kompozycje
Kazimierz Serocki był jednym z najważniejszych polskich kompozytorów XX wieku, a jego twórczość obejmuje szereg znaczących dzieł, które wyróżniają się zarówno pod względem formy, jak i zawartości artystycznej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze kompozycje, które powstały w jego twórczości.
- Sonatina na fortepian (1949),
- Trzy melodie kurpiowskie na soprany, tenory i zespół kameralny (1949),
- Koncert romantyczny na fortepian i orkiestrę (1950),
- Trzy śpiewki na chór mieszany a cappella (1951),
- I Symfonia (1952),
- Suita preludiów na fortepian (1952),
- Koncert na puzon i orkiestrę (1953),
- Krasnoludki, miniatury dla dzieci na fortepian (1953),
- Suita na 4 puzony (1953),
- Symfonia pieśni na sopran, baryton, chór i orkiestrę (1953),
- Sobótkowe śpiewki na chór mieszany a cappella (1954),
- Sonatina na puzon i fortepian (1954),
- Suita opolska na chór mieszany a cappella (1954),
- Sonata na fortepian (1955),
- Sinfonietta na 2 orkiestry smyczkowe (1956),
- Serce nocy, cykl pieśni na baryton i fortepian; do słów K.I. Gałczyńskiego (1956),
- Oczy powietrza, cykl pieśni na sopran i fortepian; do słów J. Przybosia (1957),
- Musica concertante na orkiestrę (1958),
- Epizody na smyczki i 3 grupy perkusyjne (1959),
- Segmenti na orkiestrę (1961),
- A piacere, propozycje na fortepian (1963),
- Freski symfoniczne na orkiestrę (1964),
- Continuum, sekstet na instrumenty perkusyjne (1966),
- Niobe dla 2 recytatorów, chór i orkiestrę, do fragmentów poematu K.I. Gałczyńskiego (1966),
- Forte e piano na dwa fortepiany i orkiestrę (1967),
- Poezje na sopran i orkiestrę kameralną (1969),
- Dramatic Story na orkiestrę (1970),
- Swinging Music na klarnet, puzon, wiolonczelę (lub kontrabas) i fortepian (1970),
- Fantasmagoria na fortepian i perkusję (1971),
- Fantasia elegiaca na organy i orkiestrę (1972),
- Impromptu fantasque na flety proste, mandoliny, gitary, perkusję i fortepian (1973),
- Ad libitum, 5 utworów na orkiestrę (1973–1977),
- Concerto alla cadenza per flauto a becco e orchestra (1974),
- Arrangements na 1-4 flety proste (1976),
- Pianophonie na fortepian, środki elektroniczne i orkiestrę (1978).
Wyżej wymienione kompozycje świadczą o wszechstronności i oryginalności Kazimierza Serockiego. Jego twórczość odzwierciedla bogactwo polskiej muzyki XX wieku oraz jej ewolucję w obrębie różnych stylów i form artystycznych.
Muzyka filmowa
Filmy fabularne
W twórczości Kazimierza Serockiego znajduje się wiele znakomitych dzieł. Wśród filmów fabularnych wyróżniają się następujące tytuły:
- Czarci żleb, reż. Tadeusz Kański, Aldo Vergano (1949),
- Za wami pójdą inni, reż. Antoni Bohdziewicz (1949),
- Młodość Chopina, reż. Aleksander Ford (1952),
- Piątka z ulicy Barskiej, reż. Aleksander Ford (1953),
- Warszawska Syrena, reż. Tadeusz Makarczyński (1955),
- Ósmy dzień tygodnia, reż. Aleksander Ford (1958),
- Krzyżacy, reż. Aleksander Ford (1960),
- Przeciwko bogom, reż. Hubert Drapella (1961),
- Drugi brzeg, reż. Zbigniew Kuźmiński (1962),
- Na białym szlaku, reż. Jarosław Brzozowski i Andrzej Wróbel (1963),
- Koniec naszego świata, reż. Wanda Jakubowska (1964),
- Pierwszy dzień wolności, reż. Aleksander Ford (1964),
- Gorąca linia, reż. Wanda Jakubowska (1965),
- Potop, reż. Jerzy Hoffman (1974).
Filmy dokumentalne
Każdy film dokumentalny to niepowtarzalna opowieść. Wśród prac Kazimierza Serockiego możemy znaleźć:
- Gimnastyka dla wszystkich, reż. Natalia Brzozowska (1946),
- Pałace, reż. Natalia Brzozowska (1946),
- Kopalnia, reż. Natalia Brzozowska (1947),
- Szlembark, reż. Tadeusz Makarczyński (1948),
- Akcja Narodów Zjednoczonych, reż. Eugeniusz Cękalski (1948),
- Mały reportaż spod bieguna, reż. Jarosław Brzozowski (1959),
- Z pradziejów Polski, reż. Edward Czurko (1960).
Filmy animowane
Filmy animowane również zajmują ważne miejsce w dorobku Serockiego. Oto lista niektórych z nich:
- Obrazki wiejskie, reż. Piotr Szpakowicz (1959),
- Scherzo wiosenne, reż. Krzysztof Dębowski (1960),
- Z paletą w puszczy, reż. Piotr Szpakowicz (1964),
- Samotność, reż. Piotr Szpakowicz (1965),
- 6, 5, 4, 3, 2, 1, reż. Krzysztof Dębowski (1966),
- Cudowna broda szacha, reż. Bogdan Nowicki (1966),
- Kot, reż. Piotr Szpakowicz (1966),
- Koń, reż. Witold Giersz (1967),
- Libido, reż. Anna Maliszewska (1967),
- Tunel, reż. Stefan Szwakopf (1968),
- Kompozytor i muza, reż. Zofia Oraczewska (1968),
- Wspaniały marsz, reż. Witold Giersz (1969),
- Przepis na zimę, reż. Anna Maliszewska (1969),
- Kangury, reż. Zofia Oraczewska (1971),
- Po drugiej stronie, reż. Zofia Oraczewska (1971),
- Ślady, reż. Witold Giersz (1974),
- Perpetuum mobile, reż. Krzysztof Dębowski (1974),
- Krajobraz, reż. Piotr Szpakowicz (1976).
Ordery i odznaczenia
Kazimierz Serocki, znany kompozytor i dyrygent, był laureatem wielu nagród i odznaczeń, które uznają jego osiągnięcia artystyczne oraz wkład w rozwój kultury muzycznej. Wśród jego odznaczeń znajdują się:
- Order Sztandaru Pracy II klasy, przyznany w 1974 roku,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany 16 lipca 1954 roku,
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”, przyznana w 1967 roku,
- Warto również wspomnieć o jego udziale w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie,
| Wykładowcy |
|
|---|---|
| Uczestnicy |
|
Przypisy
- Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”, 23.07.1952 r.
- Odznaczenia dla wybitnych twórców i działaczy kultury. „Dziennik Polski”, 26.07.1974 r.
- Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 10.03.1967 r.
- M.P. z 1954 r. nr 105, poz. 1376 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- TadeuszT. Marek TadeuszT., Grupa 49, „Muzyka” (nr 5–6), 1953.
- Kazimierz Serocki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 10.07.2018 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ SEROCKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.12.2019 r.]
- FilmPolski.pl, „FilmPolski” [dostęp 10.07.2018 r.]
- a b RenataR. Suchowiejko RenataR., Kazimierz Serocki [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 10.07.2018 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Anna Zgierun-Łacina | Alicja Rapsiewicz | Katarzyna Kluczwajd | Jolanta Baziak | Janusz Andrzejewski | Karolina Zalewska-Barczyk | Władysław Hańcza (1932–1966) | Piotr Wojtowicz | Lotte Jacobi | Maria Hulewiczówna | Bartosz Mielczarek | Katarzyna Żak | Marek Kossakowski (aktor) | Regina Smendzianka | Ryszard Skibiński | Marek Grausz | Agnieszka Tyszka | Grzegorz Kopcewicz | Piotr Czerwiński (kontrabasista) | Lech BądkowskiOceń: Kazimierz Serocki