Samuel Luter Geret to postać historyczna, która znacząco wpisała się w dzieje Torunia. Urodził się 18 czerwca 1730 roku w tym mieście, gdzie spędził znaczną część swojego życia. Jego kariera polityczna oraz działalność publicystyczna były istotnymi elementami lokalnego życia społecznego i politycznego.
Geret pełnił w Toruniu funkcję rajcy miejskiego oraz burmistrza, co świadczy o jego znaczącej pozycji w lokalnych strukturach władzy. Zmarł 25 listopada 1797 roku, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii Torunia.
Życiorys
Samuel Luter Geret był synem Krzysztofa Henryka, toruńskiego pastora oraz Elżbiety z d. Schloss. Swoje wykształcenie zdobywał w toruńskim gimnazjum akademickim, a następnie kontynuował naukę we Frankfurcie, Wittenberdze (w latach 1749–1751) oraz Getyndze. W okresie od 1751 do 1754 był wykładowcą na Uniwersytecie Wittenberskim, a po tym czasie objął stanowisko profesora toruńskiego gimnazjum.
W latach 1755–1757 Geret odbył podróż po krajach ewangelickich Europy Zachodniej, której celem było zbieranie funduszy na budowę nowego zboru w Toruniu. W 1759 roku został sekretarzem Rady miejskiej. Następnie, w latach 1761–1776, piastował funkcję rezydenta Torunia na dworze królewskim. W tym czasie nawiązał liczne i istotne kontakty polityczne, szczególnie z ambasadą rosyjską, gdzie stał się bliskim doradcą rosyjskiego posła Kaspra Salderna.
Uczestniczył w sejmikach generalnych w 1764 i 1766 roku, gdzie walczył o pełną autonomię Prus Królewskich oraz o przywrócenie uprzywilejowanego statusu luteranów w Toruniu. W obliczu I rozbioru Polski, Geret liczył na pomoc Rosji, mając na celu ochronę Torunia przed Prusami. W 1774 roku został syndykiem miejskim, a od 1755 roku pełnił funkcję rajcy. W tym okresie uzyskał także nobilitację.
W latach 1782, 1787 oraz 1791 pełnił rolę burgrabiego toruńskiego, a w 1792 roku objął urząd prezydenta Torunia. Po II rozbiorze, kiedy Toruń przeszedł pod panowanie Królestwa Prus, Geret zaangażował się w prace administracji pruskiej, gdzie pełnił funkcję radcy wojennego miasta.
Posiadał działającą w Toruniu księgarnię oraz pałac znajdujący się na rynku, a także znaczny folwark Geretowo, który znajduje się w pobliżu miasta (obecnie znany jako Katarzynka). Geret związał się małżeństwem stosunkowo późno, w 1781 roku zawierając związek z Katarzyną Goebel z Poznania. Zmarł bezdzietnie.
Publicystyka
Geret okazał się być również znakomitym publicystą, angażującym się w prace z zakresu historii i prawa. Otwarcie popierał ideę nadania autonomii Prusom Królewskim, broniąc ich praw w zakresie niezależności celnej oraz podatkowej. W 1772 roku uzyskał tytuł doktora prawa na uniwersytecie w Getyndze.
W czasach od 1760 do 1772 roku, Geret był wydawcą tygodnika informacyjnego Thornische Wöchentliche Nachrichten und Anzeigen nebst einem Anhanhe von Gelehrten Sachen. Ten periodyk zdobył uznanie, stając się pierwszym w Polsce, który systematycznie publikował wyniki obserwacji meteorologicznych, przeprowadzanych w Gimnazjum Toruńskim. W jego łamach można było też znaleźć rozbudowane relacje z Warszawy.
W latach 1787-1791 zajął się wydawaniem kolejnej gazety, zatytułowanej Thornische historische Nachrichten von […] des jetzigen Türkenkrieges mit Russland und Österreich, która obejmowała także wiadomości lokalne. Następnie, w latach 1792-1795, powrócił z nową publikacją Wöchentliche Thornische Nachrichten und Anzeigen. Poza tym, pisał korespondencje dotyczące Polski do niemieckich gazet.
Geret odziedziczył od swojego ojca bogaty księgozbiór, który z zamiłowaniem wzbogacał. Był orędownikiem wczesnego i jeszcze umiarkowanego Oświecenia. Dodatkowo, aktownie uczestniczył w działalności towarzystw naukowych w Moguncji, Augsburgu, Jenie oraz Getyndze.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Edmund Standara | Henryk Skwarka | Michał Wojtczak | Tadeusz Żyliński (konsul) | Krzysztof Żabiński | Joanna Scheuring-Wielgus | Waldemar Achramowicz | Stanisław Kowalski (urzędnik) | Sławomir Mentzen | Stefan Szpinger | Arkadiusz Fajok | Marian Rissmann | Paul Adolph | Leszek Lorbiecki | Jacek Merkel | Bogdan Lewandowski | Mariusz Kubiak (polityk) | Grzegorz Braun | Jerzy Wenderlich | Łukasz ZbonikowskiOceń: Samuel Luter Geret