Hermann Rauschning

---

Życiorys

Hermann Rauschning, po zakończeniu I wojny światowej, zaangażował się w działalność na rzecz mniejszości niemieckiej w Wielkopolsce. W 1926 roku zdecydował się na przeprowadzkę na Żuławy, gdzie przyjął obywatelstwo gdańskie. Rauschning był członkiem Niemieckiej Partii Ludowej, a w 1932 roku związał się z Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partią Robotników (NSDAP). Jego kariera polityczna nabrała tempa po wygranej tej partii w wyborach w 1933 roku, kiedy to został wybrany do Senatu Wolnego Miasta Gdańska.

Pełnił funkcję prezydenta Senatu od 1933 roku do listopada 1934 roku, stając się trzecim człowiekiem na tym stanowisku w historii. Rauschning był zwolennikiem współpracy z Polską oraz dążył do rozwiązania kwestii dotyczących traktowania ludności polskiej w Gdańsku. W wyniku jego działań udało się podpisać wiele umów, w tym ważną umowę z Polską odnoszącą się do wykorzystywania portu gdańskiego.

Niezwykle zaangażowany w ujednolicenie systemów gospodarczych, założył Gdańskie Towarzystwo Studiów nad Polską. Jednakże jego poglądy i dążenia do poprawy relacji z Polską spotkały się ze sprzeciwem ze strony partii nazistowskiej oraz opozycyjnych partii socjalistycznych. Konfrontacja z gauleiterem gdańskiego NSDAP, Albertem Forsterem, doprowadziła do jego dymisji w 1934 roku.

W 1936 roku Rauschning opuścił Wolne Miasto i osiedlił się w Polsce, by następnie przez Francję i Wielką Brytanię dotrzeć do Stanów Zjednoczonych w 1940 roku. W 1939 roku opublikował swoją książkę pt. „Rewolucja nihilizmu. Kulisy i rzeczywistość w Trzeciej Rzeszy”, w której krytycznie ocenia totalitaryzm nazistowski. Na świecie zyskał także rozgłos dzięki wydaniu „Rozmów z Hitlerem” w 1940 roku.

Po zakończeniu II wojny światowej podejmował wysiłki, aby powrócić na scenę polityczną, jednak jego próby okazały się nieudane. Zmarł w Portland w stanie Oregon, pozostawiając po sobie złożony obraz człowieka, który próbował budować mosty w burzliwych czasach swojej epoki.

Poglądy

Rauschning był politycznym realistą, który w obliczu katastrofalnej sytuacji Niemiec, po przejęciu władzy przez Adolfa Hitlera, zaczął wyraźnie i bezkompromisowo krytykować panujący system. Jego krytyka była zarówno głęboka, jak i radykalna, co wynikało z jego przekonania, że naziści prowadzili politykę w sposób rewolucyjny i nihilistyczny. W jego ocenie nie brali oni pod uwagę ani stosowanych metod, ani aktualnej sytuacji wewnętrznej oraz międzynarodowej.

W swoim dziele zatytułowanym Rewolucja nihilizmu, Rauschning zauważył, że tempo zmian w Niemczech całkowicie odbiera polityce znamiona stałości, co stanowi podstawowy element budowania funkcjonującego państwa. Z jego perspektywy, niestabilność systemu nie tylko podważała cały porządek polityczny, ale także zagrażała przyszłości kraju.

Postulował on konieczność zakończenia ustroju nazistowskiego poprzez jego konfrontację z różnymi grupami politycznymi. Rauschning kategorycznie sprzeciwiał się również podporządkowywaniu kolejnych konserwatywnych środowisk NSDAP, twierdząc, że rewolucyjne siły zawsze będą dominować nad wszelkimi nurtami politycznymi.

Twórczość

Hermann Rauschning był autorem wielu znaczących dzieł, które miały wpływ na historię myśli politycznej i muzycznej. Jego prace ukazują głębokie analizy oraz refleksje na temat przemian, jakie zaszły w Europie, szczególnie w kontekście Niemiec i Polski. Poniżej przedstawiamy zarys jego głównych publikacji:

• Musikgeschichte Danzigs, praca doktorska, Universität Berlin, Berlin 1911,
• Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig, Danziger Vlgsges. Rosenberg, Danzig 1931,
• Die Entdeutschung Westpreußens und Posens. Zehn Jahre polnische Politik, Berlin 1930,
• Die Revolution des Nihilismus. Kulisse und Wirklichkeit im Dritten Reich, Europa Verlag, Zürich/New York 1938,
• Hitler Speaks. A Series of Political Conversations with Adolf Hitler on his Real Aims, Thornton Butterworth, London 1939,
• Gespräche mit Hitler, Europa Verlag, Zürich und New York 1940,
• Make and Break with Hitler, Secker & Warburg, London 1941,
• The Beast from the Abyss, William Heinemann, London 1941,
• The redemption of democracy: The coming Atlantic empire, Literary Guild of America, New York 1941,
• The Conservative Revolution, Putnam’s Sons, New York 1941,
• Men of Chaos, Putnam’s Sons, New York 1942,
• Die Zeit des Deliriums, Zürich, Amstutz Verlag, Herdeg & Co 1947,
• Deutschland zwischen West und Ost, Christian-Verlag, Berlin, Hamburg, Stuttgart 1950,
• Ist Friede noch möglich? Die Verantwortung der Macht, Vowinckel-Verlag, Heidelberg 1953,
• Masken und Metamorphosen des Nihilismus – Der Nihilismus des XX. Jahrhunderts, Humboldt-Verlag, Frankfurt am Main / Wien 1954,
• … mitten ins Herz: über eine Politik ohne Angst (z H. Fleig, M. Boveri, J.A. v. Rantzau), Karl H. Henssel Verlag, Berlin 1954,
• Die deutsche Einheit und der Weltfriede, Holsten, Hamburg 1955,
• Ruf über die Schwelle. Betrachtungen, Katzmann Verlag, Tübingen, 1955,
• Der saure Weg, Käthe Vogt Verlag, Berlin 1958,
• Mut zu einer neuen Politik, Käthe Vogt Verlag, Berlin 1959.

Rauschning w swoich tekstach w sposób przemyślany analizuje społeczne oraz polityczne konteksty. Jego rozważania są istotne dla zrozumienia procesów historycznych oraz zmagań ideologicznych, jakie miały miejsce w pierwszej połowie XX wieku.

---

Oceń: Hermann Rauschning

---