Jordanki w Toruniu to przestrzeń zlokalizowana w sercu Torunia, osadzona na Chełmińskim Przedmieściu. Teren ten obejmuje obszar pomiędzy al. Solidarności, ul. Wałami gen. Sikorskiego, al. Jana Pawła II, a także ul. Czerwoną Drogą.
Warto zaznaczyć, że nazwa Jordanki wykształciła się w połowie XX wieku, a teren ten jest przeważnie zdominowany przez park, który został stworzony w latach pięćdziesiątych XX wieku. Warto również dodać, że nazwa Jordanki nawiązuje do ogrodów jordanowskich, zakładanych na przełomie XIX i XX wieku, co przypomina o ich edukacyjno-rekreacyjnym przeznaczeniu.
Historia
Średniowiecze i czasy nowożytne
Obszar znany dziś jako Jordanki, zlokalizowany w pobliżu Bram Chełmińskiej, pełnił istotną rolę w historii Torunia. Od drugiej połowy XIII wieku, był to teren osiedlenia rzemieślników, których działalność, w tym kowali oraz piekarzy, stwarzała zagrożenie dla higieny i bezpieczeństwa mieszkańców miasta. W 1629 roku budynki na tym obszarze zostały zniszczone, aby uniemożliwić zdobycie miasta przez wojska szwedzkie. W kolejnych latach, w XVII wieku, szeroko przyczynili się do powstania terenów ogrodowo-parkowych oraz budowy nowoczesnych fortyfikacji, które otaczały średniowieczną zabudowę.
Okres zaborów
Na początku XIX wieku, po wojnach napoleońskich, obszar poza murami miejskimi znów stał się miejscem zniszczeń. Po zakończeniu działań wojennych przy Bramie Chełmińskiej zaczęły powstawać zakłady przemysłowe, takie jak wytwórnie wosku i miodu. Władze pruskie restrykcyjnie podchodziły do rozwoju w tej okolicy, kontrolując budownictwo i wprowadzając ograniczenia. Dopiero w 1829 roku pojawiła się możliwość ponownego inwestowania i rozbudowy budynków.
Okres międzywojenny
Na początku XX wieku nastąpiły znaczne zmiany, kiedy to zrealizowano likwidację pozostałości po średniowiecznych umocnieniach. W miejsce wałów ziemnych stworzono tereny zielone. Wśród nowo powstałych obiektów znalazły się: Teatr Horzycy oraz Colegium Maius, a także siedziba Urzędu Miasta. W latach 20. XX wieku zdemontowano kaponierę, a poterna przetrwała do czasów II wojny światowej.
II wojna światowa
W czasie drugiej wojny światowej Niemcy mieli plany budowy opery na tym terenie. W 1943 roku, po wypełnieniu więzienia przy ul. Piekary, utworzono tam oboz przejściowy, gdzie przetrzymywano więźniów z różnych narodowości. Wśród zatrzymanych znajdowały się osoby oskarżone o dezercję i działalność konspiracyjną. Część z nich została skierowana do obozów takich jak Stutthof czy Auschwitz-Birkenau. Obozy eksploatacji trwały do 1946 roku, aż do momentu wyzwolenia przez Armię Czerwoną.
Czasy najnowsze
Druga połowa XX wieku przyniosła wiele zmian w charakterystyce Jordanek, które zyskały na popularności, będąc miejscem działalności Klubu Sportowego Start-Wisła. W 1956 roku wybudowano tu korty tenisowe oraz basen, które były chętnie używane przez mieszkańców. Niestety, z biegiem lat, obiekty sportowe uległy zniszczeniu, a basen zlikwidowano. W 2007 roku odsłonięto pomnik Jana Pawła II. Warto zauważyć, że prace archeologiczne z lat 2010-2012 przyniosły ciekawe odkrycia, w tym fragmenty ceramiki i innych artefaktów. Po budowie Centralnego Ośrodka Sportowego wkrótce Jordanki zaczęły pełnić rolę centrum kulturalnego Torunia. W 2015 roku otwarto Centrum Kulturalno-Kongresowe Jordanki, a 15 grudnia 2016 roku plac przed nim nazwano imieniem Grzegorza Ciechowskiego.
Przypisy
- a b c d e f Historia. jordanki.torun.pl. [dostęp 03.05.2023 r.]
- Szymon Spandowski: Kto trafiał do baraków przy Wałach? W czasie wojny i po jej zakończeniu. nowosci.com.pl, 23.01.2016 r. [dostęp 03.05.2023 r.]
- Karolina Owsiannikow, Michał Mrozek: Dni Grzegorza Ciechowskiego w Toruniu. gra.fm, 16.12.2016 r. [dostęp 03.05.2023 r.]
- Sylwia Derengowska: Jordanki retro. torun.pl, 22.10.2015 r. [dostęp 03.05.2023 r.]
- Toruń: otwarcie sali koncertowej na Jordankach. mkidn.gov.pl, 13.12.2015 r. [dostęp 03.05.2023 r.]
- Papież na Jordankach. torun.pl, 04.06.2007 r. [dostęp 03.05.2023 r.]
- Kluczwajd 2022 ↓, s. 65.
- Kluczwajd 2022 ↓, s. 79.
- a b c d Markot 2008 ↓, s. 1.
- a b c d Markot 2008 ↓, s. 3.
- a b Markot 2008 ↓, s. 4.
- Markot 2008 ↓, s. 5.
- a b c d Markot 2008 ↓, s. 7.
Pozostałe obiekty w kategorii "Parki":
Park na Jarze w Toruniu | Park Na Skarpie w Toruniu | Park Glazja | Park Tysiąclecia w Toruniu | Skwer im. Lucjana Broniewicza w Toruniu | Rudelka | Dolina Marzeń w Toruniu | Park Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 w Toruniu | Park Wojewodów Pomorskich w Toruniu | Alpinarium w Toruniu | Planty (Toruń) | Park podworski na Bielawach w Toruniu | Park 100-lecia Powrotu Torunia do Wolnej Polski | Park Miejski w Toruniu | Ogród Muzyków w Toruniu | Park Pamięci Narodowej w ToruniuOceń: Jordanki w Toruniu