Ulica Wały gen. Władysława Sikorskiego w Toruniu


Ulica Wały gen. Władysława Sikorskiego, znana również jako Wallstrasse oraz ul. Wały w czasach II Rzeczypospolitej, to istotna arteria znajdująca się w sercu Torunia.

Ta ulica pełni ważną rolę w układzie urbanistycznym miasta, oddzielając Stare Miasto od Chełmińskiego Przedmieścia.

Historia

Historia ulicy Wały gen. Władysława Sikorskiego sięga średniowiecza. Zanim ulica została stworzona, w sąsiedztwie dzisiejszych Wałów i alei Solidarności znajdował się kościół Świętego Krzyża. Budowla ta, po wielu wiekach, została odkryta w latach 80. XX wieku, kiedy to archeolodzy natrafili na jej fundamenty. W czasach XV i XVI wiecznych, przez ten obszar przebiegała brukowana droga, która później przekształciła się w ulice.

W początkach XX wieku, pierwotna nazwa ulicy to Wallstrasse. Jej wytyczenie miało na celu stworzenie reprezentacyjnej drogi w kierunku wschodnim i północnym, wokół obszaru Starego i Nowego Miasta, gdzie w tym czasie likwidowano fortyfikacje średniowieczne. Ulica, równolegle do powstającej Friedrichstrasse (obecnie Warszawska), miała nawiązywać do koncepcji ringów, popularnych wówczas w europejskich miastach. Planowano, by nowe budynki przy Wallstrasse i Friedrichstrasse dodały prestiżu Toruniowi.

W latach 1902–1904, na skrzyżowaniu Wallstrasse i Prostej, zbudowano kościół przez toruńską parafię ewangelicko-reformowaną, znany dzisiaj jako kościół św. Szczepana. W latach 30. XX wieku, kościół ten był tymczasowo wynajmowany wojskowym z garnizonu toruńskiego na potrzeby nabożeństw. W latach 1929–1930, Wały oraz ul. Dąbrowskiego połączono z ul. Jagiellońską, co znacznie zwiększyło dostępność okolicy.

W roku 1921, w budynku usytuowanym przy skrzyżowaniu ul. Wały i ul. 3 Maja ulokowano dowództwo 4 Dywizji Piechoty. Z perspektywy architektonicznej, w latach 1930–1935 wzniesiono przy Wałach biurowiec Banku Rolnego, zgodnie z planem opracowanym przez architekta prof. Romualda Gutta. W latach 30. XX wieku, architekt Ignacy Tłoczek ostro krytykował pomysł zabudowy wolnych działek między Wałami a Czerwoną Drogą tanimi domkami jednorodzinnymi.

Podczas II wojny światowej, ulice podzielono na mniejsze odcinki. Odcinek od Adolf Hitler Strasse (obecnie aleja św. Jana Pawła II) do Moltkestrasse (obecnie Jana Henryka Dąbrowskiego) zyskał nazwę Albert Forster Strasse, natomiast fragment od Moltkestrasse do Schwerinstrasse (obecnie ul. Dobrzyńska) został nazwany An der Sternschanze.

W latach 1946–1997, blisko Muzeum Etnograficzne, na Wałach znajdował się Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej, zaprojektowany przez Bernarda Trenka. Na tym terenie zlokalizowany był również pomnik Ofiar Hitleryzmu, który w 2006 roku przeniesiono na skwer, gdzie obecnie mieści się między ul. Adama Mickiewicza a al. Jana Pawła II.

W 1951 roku trasa linii tramwajowej nr 2 prowadziła przez al. 700-lecia Torunia oraz Wały, a początkowo przebiegała przez Stare Miasto. Ciekawe odkrycia miały miejsce na przełomie maja i czerwca 2019 roku, kiedy podczas prac związanych z modernizacją alei Jana Pawła II oraz ul. Wałów gen. Sikorskiego, odnaleziono fragmenty pierścienia wewnętrznego Twierdzy Toruń oraz relikty fosy miejskiej oraz zabudowy z XV i XVI wieku.

Zabudowa

Wzdłuż ulicy Wały gen. Władysława Sikorskiego w Toruniu znajdują się istotne budowle, które odgrywają ważną rolę w życiu miasta. Do najważniejszych z nich zalicza się:

  • nr 8 – siedziba Urzędu Miasta,
  • nr 10 – obiekt z 1904 roku, który dawniej był miejscem, gdzie mieściła się m.in. policja oraz areszt,
  • nr 13 – siedziba Centrum Sztuki Współczesnej,
  • nr 14 – kościół św. Szczepana,
  • nr 15 – gmach Banku Gospodarki Żywnościowej,
  • nr 19 – mieszczące się w nim Muzeum Etnograficzne (do 1824 roku pełniące funkcję wozowni artyleryjskiej nr 2) oraz Park Etnograficzny,
  • nr 21 – siedziba Wojskowej Komendy Uzupełnień,
  • nr 23/25 – Muzeum Twierdzy Toruń.

Przypisy

  1. a b c d Historia Chełmińskiego Przedmieścia. turystyka.torun.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  2. Kolejne odkrycia archeologiczne na Chełmińskim Przedmieściu. turystyka.torun.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  3. a b Kolejne odkrycia w obrębie Plant. turystyka.torun.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  4. Historia tramwajów toruńskich. turystyka.torun.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  5. Urząd Miasta. turystyka.torun.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  6. dawna Policja i Areszt. turystyka.torun.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  7. Kościół św. Szczepana. turystyka.torun.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  8. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Toruniu. bip.gov.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  9. Muzeum Twierdzy Toruń. muzeum.torun.pl. [dostęp 19.11.2022 r.]
  10. Deczyński 2021 ↓, s. 66, 69.
  11. Sudziński 2006 ↓, s. 117, 119.
  12. Sudziński 2006 ↓, s. 123.
  13. Sudziński 2006 ↓, s. 129.
  14. Rezmer 2006 ↓, s. 244.
  15. Alabrudzińska 2003 ↓, s. 396.
  16. Alabrudzińska 2006 ↓, s. 303.
  17. Salm 2003 ↓, s. 89.
  18. Salm 2003 ↓, s. 89-90.
  19. Ziółkiewicz i Paczuski 2002 ↓, s. 13.
  20. Ziółkiewicz 2009 ↓, s. 35.

Oceń: Ulica Wały gen. Władysława Sikorskiego w Toruniu

Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:20