Plac św. Katarzyny w Toruniu

---

Historia

Plac św. Katarzyny w Toruniu został zaplanowany w wyniku poszerzenia terenu miasta, co miało miejsce od lat 70. XIX wieku. W ramach tego projektu zlikwidowano częściowo północno-wschodnią kurtynę obwarowań bastionowych, włączając do miasta historyczne Przedmieście Św. Katarzyny, które zyskało wówczas nazwę Wilhelmstadt. Z początku, zgodnie z projektami z 1878 i 1880 roku, planowano, że plac będzie znacznie mniejszy, ponieważ pomiędzy nim a Nowym Miastem zamierzano wydzielić dodatkowe bloki zabudowy.

W późniejszym etapie, przyjęty kształt placu został ustalony po 1884 roku, kiedy to powstał na obszarze wcześniej zajmowanym przez kurtynę między bastionami Kawaler Większy oraz Św. Katarzyny. Południowa pierzeja placu jednocześnie wyznaczała granicę Nowego Miasta, przebiegając w pobliżu niegdysiejszej wewnętrznej linii murów obronnych. Na przełomie XIX i XX wieku, zyskał on nazwę placu Wilhelma (Wilhelmsplatz).

W latach 1894-1897 w sercu placu wzniesiono kościół ewangelicki dla gminy wojskowej, dzisiaj znany jako kościół św. Katarzyny. Wschodnia część placu została przekształcona w skwer, zaś sam plac służył jako miejsce uroczystości wojskowych. W okresie międzywojennym jego znaczenie jako centrum obchodów świąt wojskowych jeszcze wzrosło. Na północy placu, na terenie wojskowym, zbudowano pomnik Józefa Piłsudskiego, natomiast na skwerze umiejscowiono pomnik Matki Boskiej, stworzony przez Ignacego Zelka. W północnej ścianie kościoła św. Katarzyny zainstalowano również ołtarz polowy.

Podczas niemieckiej okupacji doszło do zniszczenia obu pomników, a rekonstrukcja pomnika Matki Boskiej miała miejsce dopiero w 2007 roku. 11 listopada 1928 roku odsłonięto Pomnik „10-lecia Niepodległości”, zaprojektowany przez Antoniego Mieszkowskiego. Monument w formie kolumny miał w centralnej części popiersie Józefa Piłsudskiego oraz dwa boczne tablice pamiątkowe, na których umieszczono płaskorzeźby przedstawiające polskiego orła oraz gryfa pomorskiego.

Po zakończeniu II wojny światowej północna część placu została przekształcona na parking samochodowy oraz stację benzynową, co w praktyce uniemożliwiło organizację uroczystości kościelnych dla wojska. W 2010 roku zrealizowano budowę parkingu podziemnego w tym miejscu.

Zabudowa

W centralnej części placu znajduje się kościół św. Katarzyny, który jest jednym z głównych punktów tego miejsca. Po lewej stronie, pod numerem 3, możemy zobaczyć dawną plebanię gminy ewangelickiej, wzniesioną w 1901 roku, a jej architektura przyciąga wzrok.

Kolejnym interesującym obiektem jest kamienica oznaczona numerem 4, która powstała na przełomie XIX i XX wieku. W przeszłości pełniła funkcję siedziby studia Pomorskiej Rozgłośni Polskiego Radia, co czyni ją miejscem o znaczeniu historycznym.

Pod numerem 5 znajduje się okazała kamienica z początków XX wieku, zbudowana w stylu neorenesansu francuskiego, co nadaje jej wyjątkowego uroku. Natomiast jatka numer 7 kryje w sobie kolejną kamienicę neorenesansową z tego samego okresu, która również zasługuje na uwagę ze względu na swoje walory architektoniczne.

Na placu św. Katarzyny, pod nr 9 mieści się Zespół Szkół nr 10, ważny punkt edukacyjny w tej części Torunia.

Na zakończenie warto zwrócić uwagę na Dom rodziny Szumanów, znajdujący się na rogu placu św. Katarzyny oraz ul. Leona Szumana. Jest to neoklasycystyczny budynek, który został oddany do użytku w 1893 roku, i niegdyś spełniał funkcję szpitala założonego przez Leona Szumana.

Pomniki

W sercu Torunia znajdują się ważne pomniki, które upamiętniają kluczowe postacie i wydarzenia z historii Polski. Jednym z nich jest Pomnik Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej, który został zrekonstruowany w 2007 roku. Jest to szczególne miejsce, które przyciąga pielgrzymów oraz turystów.

Kolejnym istotnym obiektem jest Pomnik ku czci dowódców Okręgu Pomorskiego Związku Walki Zbrojnej–Armii Krajowej, odsłonięty w 2008 roku, który honoruje bohaterów i ich niezłomną walkę w obronie ojczyzny. Te pomniki pełnią nie tylko funkcję pamięci historycznej, ale także są ważnym elementem krajobrazu kulturowego miasta.

---

Oceń: Plac św. Katarzyny w Toruniu

---