Ulica Mostowa w Toruniu

---

Nazwa

Ulica Mostowa w Toruniu ma bogatą historię, której początki sięgają XV wieku. Wcześniej znana była pod nazwą Promowa lub Przewoźna, co w języku niemieckim brzmiało Vergasse.

Obecna forma nazwy, Mostowa, została przyjęta w drugiej połowie XVI wieku i wynika z faktu, że w tym czasie istniał drewniany most przez Wisłę, który znajdował się na przedłużeniu ulicy. Most ten funkcjonował nieprzerwanie od 1500 roku aż do drugiej połowy XIX wieku.

W latach 1815 do około 1870 roku ulica zyskała nową nazwę – Louisenstraße, na cześć królowej Luizy Pruskiej. W okresie II wojny światowej, od 1939 do 1945 roku, jej nazwa została zmieniona na Brückengasse.

Historia i charakter

Ulica Mostowa w Toruniu jest jedną z najstarszych ulic, które zostały wytyczone krótko po lokacji miasta, czyli w okolicy roku 1236. W okresie średniowiecza, ta główna arteria prowadziła bezpośrednio na nadbrzeże Wisły, odgrywając kluczową rolę w rozwoju Torunia.

Wzdłuż ulicy w średniowieczu wznosiły się liczne kamienice, które z czasem były przekształcane. W okresie od XVI do XVIII wieku, wiele z tych budynków przekształcono w spichlerze, co świadczy o rozwoju handlu i przemysłu w tym rejonie. W XVIII wieku, na rogu ulicy Mostowej i Ciasnej, powstał późnobarokowy pałac burmistrza Jakuba Fengera, który przeszedł istotną przebudowę w XIX wieku.

W wieku XIX, ulica zyskała na znaczeniu, ponieważ miało tu swoje siedziby kilka banków, w tym polski bank kredytowy Donimirski, a także banki Kalksteina i Łyskowskiego. Dodatkowo, na Mostowej znajdował się znany hotel „Pod Orłem”, który cieszył się dużym zainteresowaniem.

W końcu XIX i na początku XX wieku, większość kamienic na tej ulicy została przebudowana na kamienice czynszowe, ale mimo to, licznie zachowały się starsze budynki, które pochodzą jeszcze z czasów średniowiecza, stanowiąc nie tylko historyczny, ale i architektoniczny skarb Torunia.

Ważniejsze obiekty

Na ulicy Mostowej w Toruniu znajduje się wiele interesujących obiektów, które przyciągają wzrok zarówno mieszkańców, jak i turystów. Poniżej przedstawiamy wybrane z nich, które są wyjątkowe pod względem architektonicznym oraz historycznym.

Nr	Obiekt	Lata budowy	Projekt	Styl architektoniczny	Ewidencja zabytków	Uwagi	Zdjęcie
1.	tzw. Spichrz Szwedzki Mostowa 1	1719, przebudowa w 1823	Jan Noggen	renesans/barok	nr rejestru A/129	Pełnił funkcję spichrza, koszar wojskowych oraz po przebudowie przez władze pruskie w 1823 roku – wojskowego magazynu żywności. Dwuskrzydłowy, czterokondygnacyjny, w 1823 roku spichrz połączono z Basztą Żuraw budując tzw. łącznik z żurawiem. Obecnie przekształcony na restaurację oraz hotel.	_
2.	Mostowa 2	sprzed 1703, przebudowa w 1871 i 1888	_	barok	_	Dawniej spichrz, obecnie przekształcony na hotel	_
3.	Mostowa 4	XVIII/XIX wiek	_	klasycyzm	nr rejestru A/1360	Obecnie przekształcona na Hotel Spichrz II	_
4.	Mostowa 6	XIV wiek, przebudowy ok. 1520, koniec XVII w., 1865	_	gotyk/barok	nr rejestru A/917	Do początku XVI w. były to trzy oddzielne kamienice. Ok. 1520 r. połączono je funkcjonalnie – kamienica północna pełniła funkcje mieszkalno-reprezentacyjne, kamienice środkową i południową przeznaczono na spichrze. Kamienice rozbudowano i zwieńczono półkolistymi szczytami flankowanymi sterczynami. W okresie baroku kamienice przeszły kolejną modernizację (dotyczyło to głównie ich wnętrz), po której zachowała się między innymi kręcona klatka schodowa z rzeźbą lwa, trzymającego tarczę z datą 1699 r. Po 1865 r. przebudowano parter i pierwsze piętro, zmieniając układ okien. W marcu 2007 r. południową część budynku strawił pożar.	_
5.	Mostowa 9	1897	proj. firma budowlana Ulmer und Kaun, inwestor Max Pümchera	eklektyzm	nr rejestru A/166	Kamienica narożna z wykuszami i efektownym narożnym balkonem; w latach 1922-1939 na I i II piętrze funkcjonowała klinika chorób kobiecych dra Kazimierza Tarnowskiego. Zachował się bogaty wystrój wnętrz z czasów budowy.	_
6.	Pałac Fengerów Mostowa 14	1742, przebudowa w 1833	Jan Baptysta Cocchi	barok	nr rejestru A/510	Przebudowa z 1833 roku pozbawiła go bogatej barokowej elewacji na rzecz uproszczonej, klasycyzującej. W 1792 roku urodził się tu hrabia Fryderyk Florian Skarbek. W 1825 roku przebywał tu Fryderyk Chopin, kiedy spędzał wakacje w niedalekiej Szafarni.	_
7.	Mostowa 17	XIX wiek	_	neoklasycyzm	nr rejestru A/134	Od 1886 roku mieści się tu hotel Pod Orłem, dawniej znany jako „Pod Czarnym Orłem”	_
8.	Mostowa 22	XV wiek, przebudowa XVIII wiek, XIX wiek	_	gotyk/barok	nr rejestru A/191	Gotycka kamienica trójosiowa, z fasadą dzieloną lizenami, połączonymi charakterystycznymi zdwojonymi ostrołukami. Szczyt barokowy z XVIII w. Z okresu gotyckiego pochodzą również częściowo piwnice, ściany obwodowe i szczyt tylni. W 1863 r. przebudowano parter zacierając pierwotny średniowieczny układ wnętrza. W 1885 r. fasada zyskała neorenesansowy wystrój, który usunięto w trakcie remontu w latach 1968-69 r.	_
9.	Mostowa 24	XV wiek, przebudowa około 1800	_	gotyk	gminna ewidencja zabytków nr 507	Dwuosiowa gotycka kamienica z malowidłami ornamentalnymi na fasadzie, charakterystycznymi dla Torunia, w kolorach czarnym, czerwonym i białym.	_
10.	Mostowa 28	XIV wiek, XIX wiek, 1902	_	gotyk/klasycyzm	nr rejestru A/739	Kamienica zbudowana prawdopodobnie w XIV w.; z tego czasu pochodzą piwnice, szczyt elewacji tylnej oraz prawdopodobnie mury obwodowe. Już wówczas posiadała najpewniej zaplecze gospodarcze z dojazdem od strony ul. Podmurnej 27. Przebudowana w latach 30. XIX w. (z tego czasu klasycystyczna klatka schodowa) i w 1876. W 1902 r. elewacja zyskała obecny wystrój.	_
11.	Mostowa 30	1888	_	neoklasycyzm	gminna ewidencja zabytków nr 512	Kamienica powstała z przebudowy domu barokowego, zachowany piaskowy bogaty barokowy portal z 1648 roku. W okresie międzywojennym i zaraz po II Wojnie Światowej w kamienicy mieścił się Konsulat Honorowy Republiki Francuskiej.	_
12.	Mostowa 36	XV wiek, XIX wiek	Stanisław Hebanowski	_	nr rejestru A/513	Kamienica na zrębie gotyckim – z tego czasu zachowane piwnice, częściowo mury obwodowe oraz zrekonstruowany szczyt tylni. Przebudowywana w XVI-XVII oraz w XIX w. Z okresu nowożytnego pochodzi układ przestrzenny traktu tylnego z polichromowanym stropem z lat 1620-30. Na początku XIX w. przebudowana w stylu klasycystycznym – z tego czasu klatka schodowa oraz fasada. W latach 1875–1890 siedziba banku kredytowego „Donimirski, Kalkstein, Łyskowski i Spółka”.	_

---

Oceń: Ulica Mostowa w Toruniu

---