Kościół Matki Boskiej Zwycięskiej w Toruniu

---

Historia

Historia Kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej w Toruniu ma swoje korzenie w przeszłości, gdy funkcjonował jako kościół ewangelicki. Nawiązywał on do świątyni pod wezwaniem św. Jerzego, która znajdowała się na Chełmińskim Przedmieściu, w pobliżu miejskich murów Torunia. Po zakończeniu działalności kościoła w 1811 roku, parafia św. Jerzego korzystała z domu modlitwy wspólnoty ewangelicko-reformowanej, a później z kościoła pod wezwaniem Świętej Trójcy, który był własnością gminy nowomiejskiej.

Pod koniec XIX wieku, a dokładnie na początku XX wieku, z inicjatywy pastora Reinholda Heuera zainicjowano budowę nowego kościoła. W sierpniu lub we wrześniu 1900 roku parafia zakupiła prawie dwie morgi ziemi, które miały posłużyć do wzniesienia zarówno kościoła, jak i plebanii. Całkowity koszt budowy oszacowano na około 118 tysięcy marek niemieckich. W tym okresie powstały przynajmniej dwa projekty architektoniczne: jeden sporządzony przez Schneidereita z Dusseldorfu, drugi zaś autorstwa Engelberta Joussena. Ostatecznie wybrano projekt Schneidereita, a budowla uzyskała honorowy patronat Augusty Wiktorii, królowej Prus oraz cesarzowej Niemiec.

Nowy kościół planowano usytuować naprzeciw drewnianej kaplicy kościoła staroluterańskiego, a jego wnętrze miało pomieścić 800 osób. Wieża, zgodnie z ówczesnymi trendami, miała być asymetryczna w stosunku do głównej bryły świątyni, a na jej szczycie znajdować się trzy dzwony. Projektem budowy kierował Goldbach, powiatowy inspektor budowlany, z pomocą Johanna Schultza oraz Fritza Zandera, a prace murarskie nadzorował mistrz Kickelhann. Środki na budowę pochodziły z dobrowolnych składek parafian, wsparcia lokalnego magistratu oraz funduszy Gustav-Adolf Frauen Verein.

W sierpniu 1904 roku zakończono prace nad plebanią, a na początku września tego samego roku przystąpiono do wykopów pod fundamenty kościoła. Kamień węgielny został wmurowany w październiku 1904, a 1 czerwca 1905 roku uzyskano oficjalną zgodę na dalszą budowę. W 1906 roku zamontowano dzwony, a sam kościół został poświęcony 17 maja (według niektórych źródeł 27 maja) 1907 roku. Należał wówczas do Ewangelickiej Staropruskiej Unii.

Kościół pełnił swoją funkcję dla ewangelików aż do 1945 roku, kiedy to stał się kościołem pod wezwaniem Matki Boskiej Zwycięskiej, wchodząc w skład rzymskokatolickiej parafii Chrystusa Króla. Już 7 października 1971 roku erygowano parafię Matki Bożej Zwycięskiej w Toruniu. W 1995 roku wprowadzono ogrzewanie olejowe, a w kolejnych latach przeprowadzono szereg prac konserwacyjnych. Kościół został docieplony, a jego okna zabezpieczono i odnowiono witraże. W 2000 roku poddano renowacji prezbiterium.

Architektura i zabytki

Architektura Kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej w Toruniu jest doskonałym przykładem funerum gotyckiego stylu, który był charakterystyczny dla okresu panowania zakonu krzyżackiego. Jego forma oraz detale architektoniczne przyciągają uwagę wszystkich, którzy odwiedzają to miejsce.

Dzwony, które znajdują się w świątyni, zostały zainstalowane w 1906 roku i pochodzą z odlewni w Apoldzie. Ciekawym elementem wnętrza jest malowidło przedstawiające św. Jerzego, który stacza walkę ze smokiem. Twórcą tego dzieła jest profesor Wilhelm Süß z Karlsruhe, a malarze Wilhelm Sievers z Hanoweru oraz Kutschmann z Berlina wykonali jego realizację.

Kościół może poszczycić się mozaikami, które zostały zainspirowane wzorami z berlińskiego Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche oraz ze wnętrz komnat św. Elżbiety w Zamku Wartburgu. Ich wykonaniem zajęła się firma Puhl und Wagner. Warto również wspomnieć, że organy były produktem firmy P.B. Völknera z Bydgoszczy, a okna – dziełem warsztatu Ferdynanda Müllera z Quedlinburga.

W 2001 roku w prezbiterium odsłonięto mozaikowy obraz głowy Chrystusa Umęczonego, który został stworzony według dzieła Albrechta Dürera. Po bokach tego obrazu umieszczono freski, na których ukazani są aniołowie z wstęgami zawierającymi napisy: „Oto człowiek” oraz „Zostaliście kupieni zapłatą wielką.” Ich autorem jest również Wilhelm Siebers z Hanoweru.

Kościół jest także znany z posiadania srebrnych naczyń liturgicznych, które odkryto po 1945 roku. Obiekty te zostały przekazane do zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu. Ponadto, kościół figuruje w gminnej ewidencji zabytków pod numerem 85.

Na terenie świątyni znajduje się również płyta nagrobna braci czeskich, Johanna Paula Stranskiego oraz jego żony Christiny, która pochodzi z 1648 roku. Pierwotnie, para ta spoczywała na starym cmentarzu św. Jerzego w Toruniu.

---

Oceń: Kościół Matki Boskiej Zwycięskiej w Toruniu

---