Kościół Opatrzności Bożej w Toruniu

---

Opis kościoła

Kościół Opatrzności Bożej w Toruniu to wyjątkowy obiekt o imponujących wymiarach. Długość tej pięknej świątyni wynosi 21,42 metra, a szerokość 13,08 metra.

Wysokość kościoła osiąga 16,80 metra, natomiast jego wieża, sięgająca do hełmu, ma 19,40 metra. Całkowita wysokość kościoła, uwzględniając około czterometrowy krzyż znajdujący się na wieży, wynosi 35,40 metra.

Architektura kościoła kryje w sobie wiele zabytkowych elementów. Wśród nich wyróżniają się neogotycki konfesjonał, ławki przeznaczone dla wiernych oraz drzwi wewnętrzne, które pochodzą z czasów budowy tej świątyni.

Drzwi prowadzące do wnętrza są natomiast z późniejszego okresu. Organy, jakie możemy zobaczyć w kościele, charakteryzują się zewnętrzną oprawą neorenesansową oraz nowoczesnym wyposażeniem, które wpisuje się w estetykę obiektu.

Historia

Kościół na Rudaku ma swoje początki w czasie, gdy liczba wiernych społeczności ewangelicko-luterańskiej w okolicach Torunia znacząco wzrosła, co miało miejsce na przełomie XIX i XX wieku. W 1904 roku powstała parafia Rudak-Stewken (Rudak-Stawki), która w momencie rozpoczęcia budowy kościoła liczyła 1294 ewangelików, w tym 587 wiernych z Rudaku oraz 707 z Stawków. W 1902 roku pastor Krüger zainicjował utworzenie Bethaus-Bauverein Rudak-Stewken (Stowarzyszenia budowy kaplicy modlitewnej), które rozpoczęło prace projektowe oraz przygotowania niezbędnej dokumentacji. Działkę pod budowę zakupiono 8 stycznia 1903 roku, a rok później uzyskano zgodę na rozpoczęcie budowy.

Dzwony, które zostały zainstalowane w nowym kościele, pochodziły z firmy M. & O. Ohlsson z Lubeki i kosztowały 2300 marek. Kamień węgielny został uroczyście wmurowany w roku 1907. W trakcie tej ceremonii zasugerowano, aby kościół nosił wezwanie „Kościoła Wytrwałości”. W 1908 roku na wieży zamontowano krzyż, w tym samym czasie powstały organy, za które odpowiadały August Terletzki oraz Edward Wittek. Uroczysta konsekracja tego miejsca odbyła się na przełomie września i października 1909 roku.

Projekt architektoniczny kościoła nawiązuje do tradycyjnych wiejskich kościołów gotyckich z ziemi chełmińskiej. Jest możliwe, że obecny kościół na Rudaku został zainspirowany gotyckim kościołem św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Grzywnie. Całość, włącznie z detalami wyposażenia oraz wieży, została zaprojektowana przez cenionego toruńskiego mistrza budowlanego i inspektora, Ernsta Goldbacha. Witraże wykonane przez firmę Ferdinanda Müllera z Quedlinburga zamontowano przez mistrza szklarskiego Emila Hella w czerwcu 1908 roku. Cegły do budowy kościoła pozyskano z pobliskich cegielni: F. Wiebuscha oraz L. Gramsa.

W budowę zaangażowane były dwie firmy budowlane, które realizowały prace ciesielskie i murarskie. Mistrz budowlany Staedler odpowiadał za roboty ziemne, a Paul Borkowski z Torunia wykonał ambonę, ołtarz oraz ławki. Prace stolarskie zlecono zakładowi Houtremanns & Walter. Plebanię zbudował Ewald Hoffmann, a stalowe piece zakupiono od toruńskiego handlowca Franza Kähera. Malowidła wewnątrz kościoła przygotował malarz Hans Stopp z Hanoweru, który za swoją pracę otrzymał 400 marek. Dekoracje malarskie, przedstawiające bizantyjską formę, w tym wcielenie Chrystusa Pantokratora, powstały wiosną 1909 roku.

Jak wynika z decyzji Wojewody Pomorskiego z 1 sierpnia 1945 roku, zbór poewangelicko-unijny na Rudaku oraz plebania wraz z ruchomościami został przejęty przez rzymskokatolicką parafię św. Apostołów Piotra i Pawła w Toruniu na Podgórzu, a decyzja ta weszła w życie 5 sierpnia tegoż roku. 25 sierpnia 1945 roku nastąpiło poświęcenie kościoła przez ks. prał. Józefa Batkowskiego, a 20 lutego 1946 roku, na mocy dekretu kard. Augusta Hlonda, erygowano parafię Opatrzności Bożej.

W 1961 roku do wnętrza kościoła dodano krzyż z wizerunkiem Chrystusa, wyrzeźbiony w drewnie. Uroczyste poświęcenie pamiątkowej chrzcielnicy miało miejsce podczas Jubileuszu 20-lecia istnienia parafii. W 1980 roku wieżę pokryto blachą cynkową pomiedziowaną, a cztery lata później umieszczono obraz Matki Bożej Częstochowskiej na ścianie głównej prezbiterium. W 1989 roku zainstalowano nowe oświetlenie, a w 1994 roku przeprowadzono remont wszystkich okien.

W 1995 roku przed kościołem wyłożono plac przykościelny betonową kostką polbruku. W 1998 roku zainstalowano promienniki, a w 2001 roku w prezbiterium wstawiono nowy ołtarz oraz lektorium, które wykonano z czerwonego granitu. Całe prezbiterium pokryto białym marmurem, a w okresie tym zmieniono także wystrój ołtarza Matki Bożej Nieustającej Pomocy. W październiku 2003 roku przed kościołem odsłonięto figurę Matki Bożej, ufundowaną przez parafian z okazji 25-lecia pontyfikatu papieża Jana Pawła II. W 2013 roku do kościoła wprowadzono relikwie bł. Jana Pawła II.

---

Oceń: Kościół Opatrzności Bożej w Toruniu

---