Andrzej Henryk Kola, urodzony 17 stycznia 1940 roku w Toruniu, jest wybitnym przedstawicielem polskiej nauki.
Jego specjalizacja obejmuje historię oraz archeologię, w szczególności archeologię podwodną, a także badania dotyczące średniowiecza i nowożytności.
Jako profesor nauk humanistycznych, przyczynia się do rozwoju i popularyzacji wiedzy w tych dziedzinach.
Życiorys
Andrzej Kola urodził się w 1957 roku, gdy to zakończył edukację w II Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu. Następnie kontynuował naukę w Studium Nauczycielskim w Toruniu, gdzie specjalizował się w fizyce. Po ukończeniu tego etapu edukacji w 1959 roku, rozpoczął studia z zakresu archeologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. W trakcie swoich studiów uczestniczył w ekspedycji na zamku krzyżackim, co z pewnością wzbogaciło jego wiedzę oraz doświadczenie w dziedzinie archeologii. Pracował także w Muzeum Okręgowym w Toruniu, co dodatkowo umocniło jego związek z dziedzictwem kulturowym regionu.
Andrzej Kola był również sportowcem, związanym z sekcją koszykarską toruńskiego AZS-u. W okresie 1959-1970 zagrał w 148 meczach w ekstraklasie, zdobywając imponujące 980 punktów. Jego osiągnięcia zaowocowały również występami w akademickiej reprezentacji Polski.
Po ukończeniu studiów w 1966 roku, Andrzej Kola podjął pracę jako pracownik naukowo-techniczny w Instytucie Archeologii i Etnografii na UMK. W 1976 roku uzyskał stopień doktora, a jego rozprawa doktorska nosiła tytuł „Wczesnośredniowieczne Chełmno w świetle źródeł archeologicznych”, a promotorem był Kazimierz Żurowski. W 1991 roku Kola uzyskał stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Wrocławskim, na podstawie rozprawy „Grody ziemi Chełmińskiej w późnym średniowieczu”. W kolejnych latach, w 1995 roku, objął stanowisko profesora nadzwyczajnego na UMK, a dwunasty rok 2007 przyniósł mu tytuł profesora nauk humanistycznych.
Od początku lat 90-tych, Andrzej Kola pełnił funkcję kierownika Katedry Archeologii Podwodnej na UMK. W latach 1999–2002 był prodziekanem Wydziału Nauk Historycznych tej samej uczelni. W ramach swoich działań naukowych, prowadził ekipy polskich archeologów w Charkowie, gdzie badali miejsce pochówku zamordowanych oficerów polskich w latach 1994-1996. Dodatkowo, kierował pracami ekshumacyjnymi na cmentarzu ofiar represji stalinowskich w Bykowni na Ukrainie oraz na terenie Jedwabnego, gdzie również przeprowadzał ekspertyzy w 2001 roku.
Odznaczenia i wyróżnienia
Andrzej Kola zdobył szereg odznaczeń i wyróżnień, które świadczą o jego zaangażowaniu i wkładzie w życie publiczne. Oto lista jego osiągnięć:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2001),
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (2011),
- Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej (2009),
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (2008),
- Medal „Pro Memoria” (2005),
- Złoty Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (1995).
Wybrane publikacje
Andrzej Kola jest autorem wielu ważnych publikacji dotyczących archeologii oraz badań wykopaliskowych. Jego prace obejmują różnorodne tematy, związane z historią oraz kulturą materialną. Oto niektóre z nich:
- Źródła archeologiczne z terenu zamku krzyżackiego w Toruniu: badania z 1958–1966 r. (1974, wspólnie z Jadwigą Chudziakową),
- Wczesnośredniowieczny gród w Mełnie w świetle badań wykopaliskowych (1982, wspólnie z Ryszardem Boguwolskim),
- Archeologia podwodna. Cz. 1, Badania w akwenach śródlądowych Europy Środkowej i Wschodniej (1985, wspólnie z Gerardem Wilke, ISBN 83-231-0025-X),
- Grody ziemi chełmińskiej w późnym średniowieczu (1991, ISBN 83-85196-33-1),
- Średniowieczny gródek rycerski Ryńsk (1995, wspólnie z Ryszardem Boguwolskim, ISBN 83-901717-1-6),
- Wczesnośredniowieczne grodziska w Świeciu n. Osą i Mędrzycach (1996, wspólnie z Ryszardem Boguwolskim, ISBN 83-901717-1-6),
- Region Radzynia Chełmińskiego w pradziejach i wczesnym średniowieczu (1996, wspólnie z Ryszardem Boguwolskim, ISBN 83-901717-6-7),
- Szlakiem średniowiecznych grodzisk gminy Gruta (1996, wspólnie z Ryszardem Boguwolskim, ISBN 83-901717-7-5),
- Hitlerowski obóz zagłady Żydów w Bełżcu w świetle źródeł archeologicznych: badania 1997-1999 (2000, ISBN 83-905590-6-4),
- Mosty sprzed tysiąca lat: archeologiczne badania podwodne przy rezydencji pierwszych Piastów na Ostrowie Lednickim (2000, wspólnie z Gerardem Wilke, ISBN 83-231-1184-7),
- Charków, Katyń, Twer: w sześćdziesiątą rocznicę zbrodni: zbiór studiów (2001, redakcja pracy zbiorowej, wspólnie z Janem Szilingiem, ISBN 83-231-1318-1),
- Archeologia zbrodni: oficerowie polscy na cmentarzu ofiar NKWD w Charkowie (2005, ISBN 83-231-1899-X),
- Plemięta: wieżowa siedziba rycerska z XIV–XV wieku w ziemi chełmińskiej (2005, współautor, ISBN 83-88076-16-7).
Przypisy
- a b c d e Profesor Andrzej Kola z Instytutu Archeologii UMK odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za upowszechnianie prawdy o zbrodni katyńskie. orbitorun.pl, 06.04.2011 r. [dostęp 16.04.2015 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24.03.2011 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 635).
- Kończcie już, bo szabas. wprost.pl, 26.12.2012 r. [dostęp 15.04.2015 r.]
- Andrzej Kola. plkhistory.ugu.pl. [dostęp 15.04.2015 r.]
- Piotr Kieraciński. Zryw „Twardych Pierników”. „Forum Akademickie”. Nr 10, 2000. [dostęp 15.04.2015 r.] brak numeru strony
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Nikodem Popławski | Grzegorz Młodzikowski | Tomasz Imieliński | Elżbieta Leśniewska-Komęza | Wojciech Kryszewski | Jerzy Zawadzki (chemik) | Samuel Thomas von Sömmering | Jerzy Gołaszewski | Tomasz Schreiber | Wojciech Kopczyński | Danuta Szlagowska | Grzegorz Gabor | Olgierd Wołczek | Wanda Szuman | Zygmunt Krasucki | Piotr Petrykowski | Maciej Konacki | Mariusz Lemańczyk | Marlena Ciechan-Kujawa | Stefan SzumanOceń: Andrzej Kola