Stefan Szuman

---

Życiorys

Stefan Szuman był osobą, której życie było ściśle związane z rodziną oraz szerokimi zainteresowaniami artystycznymi. Mieszkał z ojcem Leonem, który prowadził własną klinikę, oraz z sześciorgiem rodzeństwa, w tym z Henrykiem Antonim oraz Wandą. Niestety, jego matka Eugenia zmarła, gdy był jeszcze dzieckiem, a rok po jej śmierci ojciec ożenił się z siostrą matki.

Od najmłodszych lat Szuman wykazywał talent muzyczny, spędzając wiele czasu z macochą, która grała na fortepianie. Sam również nauczył się gry na fortepianie i skrzypcach. Oprócz uzdolnień muzycznych, miał pasję do sztuk plastycznych – szczególnie fascynowało go malarstwo oraz grafika. Edukację rozpoczął w pruskim gimnazjum w Toruniu, gdzie niestety, w przedmiotach takich jak muzyka, plastyka czy język francuski odnosił niewielkie sukcesy. Aby zaspokoić oczekiwania ojca, postanowił rozpocząć studia medyczne we Wrocławiu, które jednak kontynuował w Monachium i Włoszech. W 1913 roku ukończył studia i podjął pracę w Monachijskim Instytucie Patologicznym.

Jego życie zawodowe przerwała I wojna światowa, podczas której został powołany do armii niemieckiej jako lekarz polowy. W 1917 roku odniósł poważne rany w bitwie pod Cambrai. Po wojnie, wiosną 1919, zaangażował się w powstanie wielkopolskie, gdzie jako lekarz ratował rannych, co zaowocowało przyznaniem mu Krzyża Walecznych w 1920 roku.

Po śmierci ojca w 1920 roku, Szuman odmówił objęcia kliniki, tłumacząc, że jego amputowany palec uniemożliwia mu wykonywanie zawodu chirurga. Zamiast tego zajął się studiami z zakresu filozofii i estetyki na Uniwersytecie Poznańskim oraz studiami plastycznymi w Szkole Sztuk Zdobniczych, które jednak szybko porzucił na rzecz psychologii. Pracował jako lekarz szkolny i wizytator higieny w Kuratorium Poznańskim.

W 1922 roku pojął za żonę Zofię Szczepanowską, która była jego bliską współpracowniczką, spisującą jego obserwacje. Mieli razem dziecko, córkę Grażynę, znaną później jako Grażyna Czyżewicz, oraz syna Krzysztofa, który zmarł w dzieciństwie. W 1927 roku uzyskał doktorat na podstawie pracy pt. „Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dziecka”.

Po habilitacji udał się w podróż do Niemiec na Międzynarodowy Kongres Psychologiczny oraz do Szwajcarii, gdzie studiował w Instytucie J.J. Rousseau. W 1928 roku powołał Katedrę Psychologii Wychowawczej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1934 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego, a pięć lat później został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W tym okresie, podczas okupacji, zorganizował pomoc medyczną w Chrzanowie, następnie wstąpił do Armii Krajowej, gdzie pełnił funkcję lekarza w batalionie „Skała”, używając pseudonimu doktor Flis; za swoje zaangażowanie w działalność partyzancką, w 1961 roku został odznaczony Krzyżem Partyzanckim.

Po wojnie powrócił na Uniwersytet Jagielloński, a jednocześnie podjął nową pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, gdzie objął urząd rektora. Był także aktywnym członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego, Komitetu Nauk Psychologicznych PAN oraz różnych towarzystw naukowych w dziedzinie psychologii, filozofii i psychiatrii. Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu w Wilanowie.

Ordery i odznaczenia

Stefan Szuman, wybitna postać w polskiej historii, został odznaczony licznymi medali oraz tytułami, które mają ogromne znaczenie dla uznania jego wkładu w rozwój kraju oraz edukację. Oto lista jego odznaczeń:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 28 września 1954,
• Krzyż Walecznych, otrzymany w 1920 roku,
• Krzyż Partyzancki, nadany w 1961 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 15 stycznia 1955,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej, przyznany w 1967 roku,
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”, nadana w 1965 roku.

Publikacje

Stefan Szuman jest uznawanym autorem ponad 150 różnorodnych prac naukowych, które znacząco przyczyniły się do rozwoju psychologii i pedagogiki. Jego najbardziej wyróżniające się publikacje to:

• Strach i odwaga (1924),
• Badania nad rozwojem chodu dziecka (1925),
• Rysunki schematyczne dzieci upośledzonych umysłowo (1925),
• Psychologia twórczości artystycznej ludu. Kilimkarstwo (1925),
• O psychicznych czynnikach zachowania się w rozwoju dziecka (1927),
• Obserwacje dotyczące tzw. synkretycznego spostrzegania u dziecka (1927),
• O testach ruchowych i możliwości zastosowania ich do wychowania fizycznego (1927),
• Analiza formalna i psychologiczna widzeń meskalinowych (1930).

---

Oceń: Stefan Szuman

---