Marek Rytel

---

Życiorys

Marek Rytel, urodzony w Toruniu w rodzinie inteligenckiej, gdzie jego ojciec pełnił funkcję oficera Wojska Polskiego, w późniejszym okresie podejmował pracę jako fotograf uliczny. Po zakończeniu II wojny światowej, w latach 1947–1952, odbywał studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii.

W 1952 roku uzyskał tytuł magistra filozofii w dziedzinie fizyki, specjalizując się w spektroskopii molekularnej. Po tym osiągnięciu, Rytel kontynuował swoją ścieżkę naukową, osiągając stopień naukowy doktora nauk fizyczno-matematycznych w 1962 roku za pracę dyplomową poświęconą stałym siłowym fluorowych podstawień etylenu. W 1972 roku, za monografię dotyczącą Układu Ångströma w widmach izotopowych drobin CO, uzyskał stopień doktora habilitowanego, a w 1984 roku tytuł profesora nauk fizycznych.

W latach 1947–1950 Rytel dzielił się swoją wiedzą z uczniami jako nauczyciel w szkołach średnich w Toruniu oraz Bydgoszczy. Później, od 1949 do 1954 roku, piastował stanowisko asystenta na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, a następnie, w latach 1954-1961, był starszym asystentem i adiunktem w Wyższej Szkole Rolniczej w Szczecinie, gdzie był jednym z organizatorów Katedry Fizyki.

Od 1961 do 1964 roku pracował w charakterze starszego wykładowcy w filii Politechniki Krakowskiej w Rzeszowie. W kolejnych latach, do 1999 roku, pełnił funkcje docenta, profesora nadzwyczajnego i profesora zwyczajnego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie.

Działalność naukowa

Badania prowadzone przez profesora Marka Rytela koncentrowały się na strukturze energetycznej oraz dynamice molekuł dwuatomowych, z wyraźnym uwzględnieniem tych, które uczestniczą w istotnych procesach atmosferycznych i biologicznych, takich jak CO, NO oraz CH.

Profesor Rytel prowadził wiele badań, które były koordynowane centralnie przez Komitet Spektroskopii Polskiej Akademii Nauk oraz Centrum Astronomiczne PAN, dzięki czemu jego prace w znaczący sposób przyczyniły się do poszerzenia wiedzy na temat takich molekuł jak: CH, CH + NO, CO+ oraz szczególnie CO. Jego prace w obrębie oscylatorów radialnych były również niezwykle wpływowe, gdzie sformułował twierdzenie hiperwirialne oraz sumy Jackiwa dla oscylatorów radialnych.

W zakres jego działalności dydaktycznej wchodziły wykłady z spektroskopii molekularnej, jak również z fizyki atomowej i molekularnej.

W ciągu swojej kariery profesor Rytel sprawował funkcje dyrektora Instytutu Fizyki oraz dziekana Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. Działał aktywnie jako członek Senatu uczelni, jak również angażował się w prace Związku Nauczycielstwa Polskiego, biorąc na siebie odpowiedzialność w centralnych organach tego Związku. Jego funkcje zaszczytne obejmowały m.in. przewodniczenie Senackiej Komisji Budżetu i Finansów WSP (1991-1996) czy też członkowstwo w Komitecie Spektroskopii PAN (1984-1986) oraz w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego (1993-1996).

Pomimo przejścia na emeryturę w 1999 roku, profesor Rytel kontynuował swoją pracę w WSP w Rzeszowie oraz w Wyższej Szkole Zawodowej w Jarosławiu.

W ciągu swojej kariery, wydobył na światło dzienne talenty młodych naukowców, promując 6 doktorów (w tym 2 za granicą) oraz przygotowując około 200 magistrów. Ponadto, pełnił rolę recenzenta dla 4 prac doktorskich oraz jednej pracy habilitacyjnej.

Odznaczenia

Wszystkie przyznane odznaczenia są wyrazem uznania dla zasług oraz zaangażowania w działalność na rzecz kraju. Wśród wyróżnień można znaleźć:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego.

---

Oceń: Marek Rytel

---