Fort IX Twierdzy Toruń

---

Historia

Fort IX Twierdzy Toruń to interesujący obiekt, którego budowa miała miejsce w latach 1882–1885. Początkowe założenia przewidywały, że powstanie fort trapezowy, jednak jeszcze przed rozpoczęciem prac zdecydowano się na pięcioboczny kształt. Konstrukcja ta, mimo że zredukowana pod względem wymiarów, miała za zadanie chronić Toruń od strony zachodniej. Dystans, na jaki sięgał ogień z dział, obejmował tereny miejscowości Stary Toruń oraz Nieszawka.

Fort był obsadzony przez 1 batalion piechoty oraz posiadał 11 stanowisk artyleryjskich, z czego dwa z nich były punktami obserwacyjnymi typu WT-90. Dowództwo tej załogi zlokalizowane było w 23 pomieszczeniach mieszkalnych. Koszty budowy tego fortu sięgnęły liczby 1 148 480 marek niemieckich.

Obiekt dysponował dwukondygnacyjnymi koszarami szyjowymi, a także obustronnie oskarpowaną suchą fosą i czterema kaponierami – dwie z tych kaponier były barkowe, jedna szyjowa, a czwarta czołowa, przy czym dwie ostatnie miały konstrukcję dwustronną. Na dolnym wale, do którego prowadziły korytarze z wyższej kondygnacji, znajdowały się pozycje piechoty oraz artylerii. Powierzchnia magazynowa oraz dziedzińce forteczne były maksymalnie zredukowane, co spowodowane było wkomponowaniem w terenie pochylni prowadzących do górnego wału.

Stan obronny fortu wzmacniano ciężką kratą forteczną, która pierwotnie otaczała całość zabudowań. Dostęp do wnętrza budowli zapewniał żelazny most zwodzony oraz brama główna.

W latach 1889–1893 oraz ok. 1905 i 1914 fort przeszedł modernizacje, które obejmowały między innymi instalacje elektryczne, jak i wodociągowe. Wzmacniano także sklepienie metrową warstwą betonu, a stan umocnień ziemnych poprawiono, maskując stoki krzakami. Od 1911 roku całość była otoczona drutem kolczastym.

W roku 1920 w forcie powstał 8. Okręgowy Szpital Koni oraz szkoła podkuwaczy. Zdarzało się, że stacjonowały tu wojska biorące udział w manewrach. Po opuszczeniu fortu przez wojska pruskie, został on zdewastowany, świadome uszkodzenia instalacji spowodowały, że obiekt całkowicie stracił swoje wyposażenie, a Zarząd Forteczny zajął się jedynie częściową konserwacją.

W 1954 roku fort znalazł się w rękach Przedsiębiorstwa „Las”, gdzie urządzono skup oraz przetwórnię dziczyzny. Na przełomie lat 90-tych XX wieku fort został sprywatyzowany.

W latach 60. XX wieku planowano rozbiórkę, jednak ostatecznie nie doszło do niej. Z powodu rozbudowy budynków przemysłowych oraz transportowych doszło do zniwelowania niektórych wałów, zasypania fosy oraz zniszczenia artyleryjskich stanowisk. Otoczenie fortu zmieniło się znacznie w wyniku budowy garaży.

---

Oceń: Fort IX Twierdzy Toruń

---