Fort VIII Twierdzy Toruń

---

Historia

Fort VIII, znany również pod swoją pierwotną nazwą, Fort IVb Herzog Albrecht, został zbudowany w latach 1888-1890. W 1893 roku przeszedł modernizację, co poprawiło jego możliwości obronne. Wyposażony był w sześć dział oraz trzy pancerne wieżyczki obserwacyjne, co czyniło go istotnym elementem systemu obrony Torunia. Fort miał załogę liczącą 300 żołnierzy, a w jego skład wchodziło także pięć schronów dla piechoty.

Po tym, jak Toruń wrócił do Polski w 1920 roku, obiekt stał się miejscem zakwaterowania wojskowego. W roku 1925 fort stał się stałą siedzibą czwartego punktu lotniczego. Wybuch II wojny światowej w 1939 roku sprawił, że fort odegrał kluczową rolę jako punkt oporu w obronie miasta. Po zajęciu Torunia przez niemieckie wojska, fort zamienił się w więzienie, w którym przetrzymywano polskich obywateli, w tym członków Batalionu Śmierci za Wolność.

Wielu aresztowanych, w tym Zygmunt Moczyński oraz artysta Alojzy Liegmann, doświadczyło brutalnego traktowania. Część z nich została zabita na terenie fortu, a inni zostali wywiezieni do obozów koncentracyjnych, takich jak Ravensbrück, Sachsenhausen czy Auschwitz-Birkenau. Tragiczne wydarzenia były kontynuowane, gdy wielu więźniów zostało rozstrzelanych w miejscach takich jak Barbarka, Olek czy Palmiry.

W dniu 1945 roku fort był świadkiem bombardowań przeprowadzonych przez Armię Czerwoną. Na początku lat 50. podjęto próbę wysadzenia tego strategicznego obiektu, jednak fort przetrwał. Obecnie, niestety, nie ma żadnego właściciela, przez co popada w ruinę. Dewastacja, zaśmiecanie i rabunek zagrażają jego integralności.

Po roku 2000 pojawił się pomysł, aby fort przekształcić w dom akademicki dla około 400 osób, co może nadać nową wartość temu historycznemu miejscu. Przeprowadzenie takiej inicjatywy mogłoby znacząco wpłynąć na przyszłość i ochronę Fortu VIII.

Upamiętnienia

W pobliżu fortu znajdują się trzy nieme krzyże, które stały się symbolem pamięci o Polakach, którzy doświadczyli brutalności ze strony Niemców w czasie II wojny światowej. Dwa z krzyży, ustawione z tyłu, są również interpretowane jako dwa miecze, które posiadają puste tarcze. Co ciekawe, krzyże nie mają nadanej oficjalnej nazwy.

Te obiekty stanowią część większej instalacji artystycznej, która została stworzona przez Alojzego Liegmanna w 1989 roku. Dzieło to wpisuje się w szerszy kontekst upamiętnienia tragicznych wydarzeń w historii Polski.

Dodatkowo, tuż po wojnie, w Toruniu powstała znana jako Ściana Śmierci, gdzie mieszkańcy miasta oraz okoliczni mieszkańcy zostawiali znicze. Była to forma hołdu i pamięci dla Polaków, którzy zostali zamordowani przez okupanta.

---

Oceń: Fort VIII Twierdzy Toruń

---