Edward Hyra

Wojsko i służby mundurowe

Edward Władysław Hyra, urodzony 8 października 1938 roku w Toruniu, był wybitnym generałem brygady oraz pilotem w szeregach Wojska Polskiego.

Jego życie zakończyło się 18 stycznia 2009 roku, również w jego rodzinnym Toruniu. W trakcie swojej kariery wojskowej, Edward Hyra dał się poznać jako profesjonalista, który w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju polskiego lotnictwa.

Życiorys

Edward Hyra był synem Władysława, zawodowego żołnierza, oraz Zofii z domu Cichockiej. W 1958 roku z powodzeniem ukończył Technikum Budowlane w Toruniu. Już w 1957 roku zdobył umiejętności związane z lotnictwem, kończąc kurs szybowcowy w Szkole Szybowcowej w Fordonie oraz kurs samolotowy w Aeroklubie Pomorskim w Toruniu. Również w tym samym okresie przeszedł przeszkolenie spadochronowe w tym samym aeroklubie.

Swoją służbę wojskową zaczął w listopadzie 1958 roku, kiedy to został skierowany na przeszkolenie unitarne i specjalistyczne w 5 pułku lotnictwa szturmowego w Bydgoszczy. Od stycznia 1959 roku pełnił funkcję mechanika uzbrojenia. W latach 1959-1962 był uczniem w Oficerskiej Szkole Lotniczej im. Żwirki i Wigury w Radomiu. Na stopień podporucznika został promowany 23 marca 1962 roku przez generała brygady pilota Michała Jakubika.

Po awansie kontynuował służbę w 51 pułku lotnictwa myśliwsko-szturmowego w Pile, gdzie pełnił różne funkcje, m.in. starszego pilota (1962–1964), dowódcy klucza (1964–1966) oraz zastępcy dowódcy eskadry (1966–1968). W latach 1968–1971 był słuchaczem Akademii Sztabu Generalnego WP w Rembertowie. Po ukończeniu studiów został przydzielony do 45 pułku lotnictwa myśliwsko-szturmowego w Babimoście, gdzie początkowo był dowódcą eskadry, a od 1972 roku zastępcą dowódcy pułku do spraw szkolenia.

W latach 1975–1978 Edward Hyra dowodził 6 pułkiem myśliwsko-szturmowym w Pile. W 1978 roku ukończył kurs przeszkolenia operacyjnego, a w roku 1979 Podyplomowe Studium Operacyjno-Strategiczne w Akademii Sztabu Generalnego WP. Od marca 1978 pełnił funkcję zastępcy dowódcy do spraw liniowych 2 Brandenburskiej Dywizji Lotnictwa Szturmowo-Rozpoznawczego w Pile. W czerwcu 1983 roku objął stanowisko dowódcy tej dywizji, która wkrótce została przemianowana na 2 Brandenburską Dywizję Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego.

W październiku 1989 roku, na mocy postanowienia Prezydenta PRL, został awansowany na stopień generała brygady. Nominację wręczył mu 9 października 1989 roku w Belwederze prezydent gen. armii Wojciech Jaruzelski. Po zakończeniu służby pełnił funkcję komendanta Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie, która w 1994 roku przekształciła się w Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych.

Rada Naukowa Wydziału Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej Akademii Obrony Narodowej w 1994 roku nadała mu stopień naukowy doktora nauk wojskowych. Jego promotorem był płk prof. dr hab. Eugeniusz Zabłocki. W latach 1995-1998 pełnił rolę szefa szkolenia i zastępcy dowódcy Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej. Po przejściu w stan spoczynku w październiku 1998 roku, stanął na czele Komitetu Organizacyjnego Budowy Pomnika ku Czci Lotników Polskich Poległych w latach 1939-1945 oraz był członkiem Krajowej Rady Lotnictwa.

Edward Hyra zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 18 stycznia 2009 roku w Toruniu. Jego pogrzeb odbył się 24 stycznia 2009 roku na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Toruniu. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli m.in. Dowódca Sił Powietrznych gen. broni pilot Andrzej Błasik, byli dowódcy Sił Powietrznych gen. dyw. pil. Kazimierz Dziok oraz gen. broni Stanisław Targosz, a także Szef Wojsk Lotniczych gen. bryg. pil. Ryszard Hać, Dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego gen. bryg. Zygmunt Duleba, były komendant Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej gen. bryg. w st. spocz. pil. Mirosław Hermaszewski, Prezes Stowarzyszenia Lotników Polskich płk Andrzej Jeziorski oraz dyrektor ITWL dr inż. Ryszard Szczepanik. Pożegnalny list w imieniu Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego odczytał gen. dyw. pilot w st. spocz. Tytus Krawczyc.

Osiągnięcia

Edward Hyra to postać o znacznym wkładzie w polskie lotnictwo, posiadający tytuł pilota wojskowego klasy mistrzowskiej. Można go spotkać w powietrzu, gdzie spędził łącznie 3100 godzin, z czego 2630 godzin na samolotach odrzutowych.

Jego doświadczenie obejmuje pilotaż na różnorodnych maszynach takich jak: CSS-13, LWD Junak, Jak-18, TS-8Bies, PZL-130, MiG-15, MiG-17, Lim-2, Lim-6, TS-11 Iskra oraz Su-22. Edward latał również na szybowcach, w tym IS-3 ABC, IS-A Salamandra, IS-B Komar, SZD-15 Sroka oraz IS-2 Mucha.

22 lipca 1964 roku, uczestniczył w defiladzie powietrznej w Warszawie, wykonując lot na samolocie Lim-6, gdzie wystąpił w zgrupowaniu defiladowym „Jodełka”. W 1965 roku zajął piąte miejsce w zawodach rozpoznawczych lotnictwa Sił Zbrojnych. Wyróżnienia dla jego jednostki były wynikiem zaangażowania—dowodzony przez niego 6 pułk lotnictwa myśliwsko-szturmowego otrzymał uznanie w rocznym rozkazie ministra obrony narodowej w 1976 roku, doceniając jego wyniki w szkoleniu oraz służbie.

W latach osiemdziesiątych, 2 Brandenburska Dywizja Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego, pod jego dowództwem, została wyposażona w nowe samoloty Su-22, co stanowiło ważny krok w modernizacji tej jednostki. Na początku lat dziewięćdziesiątych, Hyra odgrywał kluczową rolę w organizacji istotnych wydarzeń lotniczych, takich jak: Światowy Zjazd Lotników Polskich w 1992 roku, Samolotowe Mistrzostwa Świata w Lataniu Precyzyjnym, również w 1992, a także 75-lecie Lotnictwa Polskiego w 1993 roku.

Jako komendant Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej, Edward Hyra aktywnie kierował wprowadzaniem do służby w Wojsku Polskim trzech nowych typów statków powietrznych: PZL-130 Orlik, PZL I-22 Iryda oraz śmigłowca PZL W-3 Sokół, co znacząco wpłynęło na rozwój i modernizację polskiego lotnictwa.

Odznaczenia

Edward Hyra to postać wyjątkowa, która zasłużyła się w wielu dziedzinach. W ciągu swojej kariery otrzymał liczne odznaczenia, które świadczą o jego wkładzie w życie społeczne i zawodowe.

Wśród nich wyróżniają się:

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1979 roku,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 1986 roku,
  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 2003 roku,
  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany w 1973 roku,
  • oraz wiele innych istotnych odznaczeń.

Awanse

W trakcie swojej kariery wojskowej Edward Hyra systematycznie awansował na coraz wyższe stopnie wojskowe, co świadczy o jego profesjonalizmie oraz poświęceniu dla służby. Oto szczegóły jego awansów:

  • podporucznik – 1962,
  • porucznik – 1965,
  • kapitan – 1969,
  • major – 1974,
  • podpułkownik – 1977,
  • pułkownik – 1981,
  • generał brygady – 1989.

Życie prywatne

Od 1959 roku był w związku małżeńskim z Elżbietą Dylińską, która odeszła w 2006 roku.

Para doczekała się córki, co podkreśla ich rodzinne wartości oraz bliskie relacje.

Przypisy

  1. a b J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, t. I: A-H, Toruń 2010 r., s. 552–554.
  2. S. Czmur, W. Wójcik: Generałowie w stalowych mundurach, Redakcja Czasopism WLOP przy współpracy Domu Wydawniczego Bellona, Poznań-Warszawa 2003 r., s. 65–67.

Oceń: Edward Hyra

★★★★★
Średnia ocena:4.99 Liczba ocen:23