Tadeusz Zakrzewski to postać, która znacząco wpisała się w historię polskiej nauki oraz kultury. Urodził się 4 sierpnia 1922 roku w Podgórzu, a swoje życie zakończył 24 marca 2014 roku w Toruniu. Był nie tylko historykiem, ale również pasjonatem książek oraz bibliofilem, który poświęcił wiele lat na badanie dziejów jednego z najpiękniejszych polskich miast.
Jego wkład w historiografię oraz badania nad Toruniem jest nieoceniony, a prace, które pozostawił po sobie, stanowią ważny element w uzupełnianiu wiedzy o tym regionie. Tadeusz Zakrzewski z pewnością zasługuje na szczególne miejsce w pamięci nie tylko mieszkańców Torunia, ale także wszystkich, którzy cenią sobie polską historię.
Biografia
Tadeusz Zakrzewski przyszedł na świat 4 sierpnia 1922 roku w Podgórzu, które obecnie jest częścią Torunia. Jego edukacja rozpoczęła się w I Państwowym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika, gdzie uzyskał małą maturę 1 czerwca 1939 roku. W trudnych czasach II wojny światowej zdobył praktykę, pracując w warsztacie elektrycznym w rodzinnym mieście.
Warto dodać, że był członkiem Związku Jaszczurzy, konspiracyjnej organizacji wojskowej. Niestety, w lutym 1945 roku został aresztowany przez rosyjski patrol wojskowy. Na szczęście udało mu się wyjść na wolność następnego dnia, kiedy udowodnił, że nie był obywatelem niemieckim. Niedługo później, 4 grudnia 1945 roku, uzyskał patent czeladnika w zakresie instalacji elektrycznych.
Maturę zdał 3 lipca 1946 roku w Liceum dla dorosłych im. Stefana Żeromskiego w Toruniu. Następnie podjął studia z zakresu prawa i ekonomii na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, gdzie w 1950 roku uzyskał dyplom magistra. W 1976 roku, w trakcie kariery akademickiej, obronił pracę doktorską, która dotyczyła polskich instytucji i organizacji w Toruniu pod zaborem pruskim w latach 1815–1920.
Zakrzewski poświęcił swoje zawodowe życie spółdzielczości rolniczej, pracując w „Samopomoc Chłopska” w Bydgoszczy przez dwadzieścia lat. Równocześnie aktywnie uczestniczył w życiu kulturowym, współpracując z czasopismami takimi jak Nowy Tor, Pomorze czy Przegląd Kulturalny. Działalność dziennikarska zakończyła się z powodu ingerencji Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w jego artykuły.
W czasie swojej kariery zawodowej, w latach 1972–1990 pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Bibliofilów im. Joachima Lelewela. Od 1 sierpnia 1971 roku do 1985 roku zarządzał Biurem Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Był także aktywnym członkiem Towarzystwa Miłośników Torunia i zajmował się tym stowarzyszeniem od 1976 roku jako członek zarządu. W 1988 roku został uhonorowany Złotym Astrolabium przez towarzystwo, a w 2000 roku otrzymał tytuł honorowego członka.
Jego wkład w kulturę jest niezatarte – w 1973 roku współorganizował obchody 500-lecia narodzin Mikołaja Kopernika, a pięć lat później pierwszy powojenny Ogólnopolski Zjazd Bibliofilów, który odbył się w Toruniu.
W 1995 roku Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki uhonorowało go Orderem Białego Kruka, a w 2002 roku przyznano mu medal „Thorunium”. Był osobą, która pozostawała w bliskim kontakcie z literaturą – za życia korespondował z Wisławą Szymborską. Ich listy zostały zebrane i opublikowane w książce Karteczki własnego wyrobu, redagowanej przez Zefiryna Jędrzejskiego w 2012 roku.
Zakrzewski pasjonował się kolekcjonowaniem pocztówek oraz starych zdjęć, a wiele z jego zbiorów trafiło na wystawy tematyczne, dla których powstawały specjalne katalogi. Ostatecznie, zmarł 24 marca 2014 roku w Toruniu, a jego ostatnim miejscem spoczynku stał się Cmentarz św. św. Piotra i Pawła w Toruniu.
Działalność naukowa
Tadeusz Zakrzewski, znany ze swojej bogatej działalności akademickiej, opublikował około dwustu prac, które znalazły się zarówno w formie druków zwartych, jak i artykułów prasowych.
Wśród jego osiągnięć znajduje się opracowanie 67 biogramów, z których 53 stworzył samodzielnie, a 14 opracował we współpracy z żoną, Anną.
Zakrzewski współtworzył także znaczące publikacje, takie jak Polski słownik biograficzny oraz Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślanego.
Wybrane publikacje
Wśród wielu osiągnięć Tadeusza Zakrzewskiego, jego prace literackie zajmują szczególne miejsce. Oto niektóre z wybranych publikacji, które zasługują na uwagę:
- Karl Dedecius i Towarzystwo Bibliofilów im. Joachima Lelewela w Toruniu, artykuł opublikowany w Przeglądzie Artystyczno Literackim, 1977,
- Konstanty Maria Sopoćko – nasz przyjaciel, artysta i bibliofil, Toruń 1992,
- Kształt i oblicze piękna w sztuce książki. (O grafice jako sztuce Z. Gardzielewskiego), Toruń 1993,
- Toruń – miasto i ludzie na dawnej fotografii (wspólnie z Marianem Arszyńskim), Toruń 1995,
- Bibliofilska dokumentacja historii Torunia, Toruń 1997,
- Ekslibrisy Wojciecha Jakubowskiego (ze zbioru T.Z.), Toruń 2000,
- Dzieje chórów kościelnych miasta Podgórza przed jego włączeniem do Torunia (1918–1938), artykuł opublikowany w Roczniku Toruńskim, 2001,
- 450 lat toruńskiego Podgórza (wspólnie z Karolą Ciesielską), Toruń 2005,
- Wspomnienia Torunianina z Podgórza, (wydane pośmiertnie) Toruń 2016.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Aleksandra Mierzejewska | Maciej Franz | Fryderyk Florian Skarbek | Bogusław Wolniewicz | Mikołaj Kopernik | Antoni Swinarski | Jakub Henryk Zerneke | Kazimierz Wieczorkowski | Bogdan Głębowicz | Marek Tarczyński | Marek Grinberg | Halina Kaczmarek | Leszek Figurski | Krzysztof Frączek | Halina Urbańska | Paweł Załęcki | Andrzej Wojtczak | Wojciech Chrzanowski (chemik) | Halina Kurkówna | Gabriela Chojnacka-SzawłowskaOceń: Tadeusz Zakrzewski (1922–2014)