Piaski (Toruń)

---

Historia

Początkowo miejscowość dzieliła się na Małe i Wielkie Piaski. Obszar, który nazywano Wielkimi Piaskami, obejmował ulice: Dybowską, Kujawską, Poznańską i Podgórską. Obie części miejscowości rozwijały się pod wpływem bliskiego Podgórza. Granicą między Piaskami a sąsiednim Podgórzem była struga, która była odpowiedzialna za doprowadzanie oraz odprowadzanie wody ze stawów zlokalizowanych przy klasztorze reformatów.

W połowie XIX wieku Małe oraz Wielkie Piaski zostały połączone w jedną jednostkę administracyjną, którą nazwano Gminą Piaski. Był to istotny krok ku ujednoliceniu mieszkańców i instytucji. Rozwój Piasków był ściśle związany z postępem infrastruktury kolejowej w regionie. W trakcie budowy Dworca Głównego władze zaczęły dyskutować o potrzebie przyłączenia Piasków do Podgórza.

W 1902 roku powstał Zweckverband der Gemeinde Podgorz und Piask (w tłumaczeniu: Międzykomunalny Związek Współcelowy Podgórz – Piaski), organizacja odpowiedzialna za regulację współpracy i kosztów związanych z obiegiem infrastruktury między tymi dwiema jednostkami. W 1907 roku burmistrz Torunia, Georg Kersten, zaproponował połączenie Piasków z Toruniem, co spotkało się z poparciem naczelników gmin wiejskich, w tym Eduarda Bernera. Władze Torunia zadeklarowały budowę drugiego mostu oraz nowej stacji kolejowej w lewobrzeżnej części miasta.

W listopadzie 1908 roku Piaski miały 437 mieszkańców, a w 1910 roku mieszkańcom gminy zapewniono dostęp do wodociągów, które były zapewniane przez Podgórze. Centrum życia społeczno-kulturalnego Piasków w latach 80. XIX wieku do początku XX wieku było związane z posesją Eduarda Bernera, która zawierała m.in. hotel, restaurację oraz kilka domów mieszkalnych. Po zakończeniu II wojny światowej kompleks przez pewien czas był zajmowany przez repatriantów. Niestety, zabudowania Bernera przetrwały do drugiej dekady XXI wieku, po czym zostały poddane przebudowie.

W 1925 roku Podgórz oraz Toruń kolejny raz złożyły propozycję przyłączenia Piasków do siebie. W 1934 roku miejscowość została włączona do Podgórza, a 1 kwietnia 1938 roku Podgórz zostało zintegrowane z Toruniem. Po tragicznym incydencie eksplozywnym w wyniku wybuchu wagonów kolejowych na Podgórzu z dnia 24 stycznia 1945 roku, uszkodzeniu uległy m.in. budynki, w tym piętro domu i piekarni założonej przez Emila Haasa w końcu XIX wieku.

Po II wojnie światowej w dawnej siedzibie rodziny Jaugschów ulokowano Milicję Obywatelską oraz mieszkania dla milicjantów. Komisariat III MO działał aż do lat 90. XX wieku. Na skraju Wielkich Piasków, przy ulicy Poznańskiej 11/13 – Idzikowskiego 1/5, istniała cegielnia, która dostarczała materiały budowlane dla potrzeb Twierdzy Toruń. W czasie II wojny światowej przekształcono ją w oboz dla robotników przymusowych, gdzie przebywali ludzie pochodzenia czeskiego, francuskiego, słowackiego i ukraińskiego. Po wojnie na miejscu baraków obozowych zbudowano osiedle Nowy Podgórz.

W pobliżu cegielni znajdował się schron batalionu piechoty z czasów pruskich, który w 1951 roku zmieniono w Pomorskie Zakłady Jajczarsko-Drobiarskie. Po 1989 roku zakład przeszedł przekształcenia, a jego nazwa zmieniała się dwukrotnie: najpierw na Poldrob, a pod koniec lat 90. na Drosed. Przedsiębiorstwo Drosed przeniosło swoją działalność do nowoczesnego zakładu zlokalizowanego przy ulicy Poznańskiej 290/292, który niestety spłonął w 2008 roku.

Słup graniczny

W okolicach kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła znajdował się słup graniczny, który odgrywał istotną rolę w wyznaczaniu granicy pomiędzy Piaskami a Podgórzem. Jego masa wynosiła około 400 kg. Niestety, oryginalny słup został usunięty w 2007 roku podczas prac związanych z budową infrastruktury kanalizacyjnej. Obecnie na miejscy, gdzie niegdyś stał, można zobaczyć replikę granicznego znaku, która została wzniesiona z inicjatywy Tadeusza Zakrzewskiego, znanego historyka i regionalisty.

---

Oceń: Piaski (Toruń)

---