Stawki (Toruń)

---

Historia

Nazwa „Stawki” ma swoje korzenie w lokalnych wyrobiskach z wodą, które powstały w rezultacie wydobycia iłów plioceńskich. Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1295 roku. Dawniej obszar ten był częścią komturstwa nieszawskiego. W XIV i XV wieku Stawki były podzielone na dwie części: Wielkie Stawki oraz Małe Stawki. Następnie, Stawki uzyskały status wsi królewskiej, co przyczyniło się do ich rozwoju.

W XIX wieku miejscowość zyskała na znaczeniu dzięki budowie węzła kolejowego, co przyczyniło się do jej znacznej rozbudowy. Na obszarze Stawek powstały również dwa forty: im. Karola Kniaziewicza, w latach 1882–1885 oraz fort Józefa Bema, zbudowany w latach 1888–1892. Realizując projekt budowy fortów, wybudowano kanały odwadniające, a także zagospodarowano tereny budowlane, co miało kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju obszaru.

W 1873 roku Stawki znalazły się w obwodzie Podgórz, a pod koniec XIX wieku powstał cmentarz ewangelicki. Na początku XX wieku, w 1905 roku, w Stawkach mieszkało sześciu żołnierzy należących do garnizonu toruńskiego. Istotnym wydarzeniem miała miejsce 12 września 1907 roku, kiedy to nadburmistrz Torunia, Georg Kersten, zaproponował przyłączenie Podgórza, Stawek, Rudaku i Piasek do Torunia. W 1912 roku cmentarz ewangelicki został zamknięty, a w 1935 roku Stawki zostały przyłączone do Podgórza.

W tym samym roku wzniesiono w Stawkach 120-metrowy maszt Pomorskiej Rozgłośni Polskiego Radia oraz siedzibę toruńskiego oddziału radia. Jako część Podgórza, Stawki zostały ostatecznie włączone do Torunia 1 kwietnia 1938 roku. Nie bez znaczenia były wydarzenia drugiej wojny światowej – 4 listopada 1939 roku Stawki zostały przemianowane na Thorn Stäbchen. Niestety, w 1945 roku, podczas wycofywania się niemieckich wojsk, maszt radiowy został zniszczony, a w 1974 roku zamknięto budynek Rozgłośni Polskiego Radia, co zakończyło pewien rozdział w historii tej miejscowości.

Charakterystyka

Stawki, będące częścią Torunia, składają się z czterech głównych osiedli. Pierwszym z nich jest obszar zlokalizowany pomiędzy Parkiem Tysiąclecia, Dworcem Głównym, a także Fortem Kolejowym. Kolejne to Stawki Północne, które obejmują teren w pobliżu ulicy gen. Kniaziewicza, oraz Stawki Południowe, zlokalizowane wokół ulicy o tej samej nazwie. Na koniec, na wschód od cmentarza oraz na zachód od torów kolejowych znajdują się osiedle Piaski.

Większość zabudowy na Stawkach to nowoczesne domy, jednak wzdłuż ulicy gen. Hallera można zauważyć, że część budynków pochodzi z początku XX wieku oraz z okresu międzywojennego. Były one niegdyś zamieszkiwane przez urzędników, a także pracowników kolei i robotników. Przy ulicy Hallera 2 znajduje się inny, interesujący obiekt o wiejskim klimacie, którego elewacja obłożona jest deskami. Został on wybudowany w latach 70. XIX wieku, w miejscu, gdzie niegdyś stała plebania. Ten nowy budynek był własnością toruńskich przedsiębiorców: Josepha Houtermansa oraz Carla Waltera. Po zakończeniu II wojny światowej, jego właścicielem stała się rodzina Szurpitów.

Znajdujący się przy ulicy Kniaziewicza 28a budynek, który datowany jest na koniec XIX wieku, jest szczególnie ciekawy, gdyż w 1889 roku mieszkał tam niemiecki historyk Reinhold Heuer. Cały teren osiedla jest przeważnie płaski, z niewielkimi wzniesieniami, które można spotkać w okolicy.

Ważniejsze budynki i zabytki

W Toruniu znajduje się wiele niezwykle interesujących budynków i zabytków, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Wśród nich wyróżnia się:

• Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Toruniu, który został oddany do użytku 31 października 1993 roku,
• zespół budynków dworca Toruń Główny,
• liczne zabytki militarne, w tym Fort Przyczółek Mostowy, Fort XII oraz Fort XIV,
• Park Miejski Tysiąclecia, który jest idealnym miejscem do wypoczynku,
• muszący pod uwagę most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego w Toruniu, który jest ważnym elementem infrastruktury,
• Toruński Poligon Artyleryjski, zlokalizowany na granicy Podgórza i Stawek,
• zespół budynków wojskowych i koszary przy ul. Podgórskiej, pochodzące z przełomu XIX i XX wieku,
• schrony przy ul. Okólnej, które pamiętają czasy wojny,
• budynek Rozgłośni Polskiego Radia, który również ma swoje unikalne znaczenie,
• Szkoła Podstawowa nr 14, niosąca ze sobą pamięć o lokalnej historii,
• cmentarz katolicki przy ul. Włocławskiej, będący miejscem wiecznego spoczynku dla wielu mieszkańców,
• cmentarz ewangelicki przy ul. Łącznej,
• nieistniejący cmentarz komunalny przy ul. Turkusowej,
• figura Najświętszego Serca Jezusa, znajdująca się przy rozwidleniu ulic Włocławskiej i Łódzkiej, która została poświęcona 5 października 1930 roku przez ks. Józefa Domachowskiego.

Warto zwrócić uwagę na te miejsca, aby lepiej poznać historię oraz kulturę Torunia.

---

Oceń: Stawki (Toruń)

---