Bielany to interesująca dzielnica Torunia, zajmująca północno-zachodnią część miasta położoną na prawobrzeżu. Znajduje się w malowniczej okolicy, która od zachodu oraz północy graniczy z Barbarką, natomiast od wschodu sąsiaduje z Wrzosami i Chełmińskim Przedmieściem. Od południa dzielnicę obramowuje Bydgoskie Przedmieście.
Według danych z 2016 roku, liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały w Bielanach wynosiła 4 453 osób. Tak znacząca liczba potwierdza rozwój tej części miasta, która staje się coraz bardziej popularna wśród mieszkańców.
Nazwa osiedla ma swoje korzenie w charakterystycznych cechach przyrodniczych otoczenia. Przypuszcza się, że pochodzi ona od lokalnych gleb, które są głównie piaskowe. Istnieje także hipoteza, że termin "Bielany" może wywodzić się od niegdyś funkcjonujących tu bielników, gdzie bielono wosk i płótno.
Geografia
Bielany położone są na malowniczych wzgórzach wydmowych, które rozciągają się w kierunku Barbarki oraz na północny-zachód od tego obszaru. Większość terenu osiedla pokrywają gęste lasy iglaste, dominujące sosny, które tworzą piękne, naturalne krajobrazy.
Obszar ten jest oddzielony od tętniącego życiem centrum Torunia przez zalesiony pas wydmowy, znany jako lasek bielański.
Historia
W okresie od średniowiecza aż do XVIII wieku, na Bielanach istniało miejsce przeznaczone do wykonywania kar śmierci, znane jako Wiesiołki, a także jako Szubienicza Góra, pierwotnie określane jako Galgenberg. W ostatnich latach XVII wieku powstał na tych terenach folwark Bielany. W skład tego gospodarstwa rolnego wchodził Dwór Bielański, który został wybudowany przez Daniela Christofa Janitzena, gdańskiego kupca, który osiedlił się w Toruniu w 1688 roku. Folwark Janitzena był zintegrowany z posiadłością Pawła Stranskiego, profesora w Gimnazjum Akademickim.
Ulica, która prowadziła do folwarku, nosiła nazwę Janitzenstrasse, jednak po 1920 roku zmieniono jej nazwę na Grunwaldzką. W hołdzie Janitzenowi, 17 czerwca 1899 roku, odsłonięto kamień pamiątkowy, który uczcił jego zasługi. W roku 1900 kolonia Bielany oraz Nowe Bielany (Osiedle Reja) zostały włączone do Torunia. Z kolei w 1911 roku na Bielanach rozpoczęła się budowa hali dla sterowców, która w okresie międzywojennym pełniła rolę bazy wojskowej.
W 1920 roku, w tej hali, stworzono III Batalion Aeronautyczny, a rok później utworzono Oficerską Szkołę Aeronautyczną, która w 1923 roku zmieniła nazwę na Szkołę Rezerwy Wojsk Balonowych. Dodatkowo, w latach 1923-1930 na Bielanach działał I Batalion Balonowy. Po zakończeniu II wojny światowej, baza została zlikwidowana, a hala sterowcowa została rozebrana w latach pięćdziesiątych XX wieku.
Warto również wspomnieć, że w 1931 roku liczba mieszkańców Bielan wynosiła 4 928 osób, a do 31 maja 1938 roku wzrosła do 8 336.
Parafia św. Józefa
Obszar Bielan w Toruniu wchodzi w skład rzymskokatolickiej parafii św. Józefa, która odgrywa znaczącą rolę w lokalnej społeczności. W 1929 roku, w dniu 13 listopada, franciszkanie redemptoryści zainaugurowali budowę klasztoru, co stało się istotnym wydarzeniem w historii tej parafii. Z kolei data 29 listopada 1950 roku zapisała się jako dzień erygowania samej parafii, co przyniosło wiele zmian i wzbogacenia życia religijnego mieszkańców.
Kościół św. Józefa, który jest centralnym punktem tej wspólnoty, został poświęcony 14 czerwca 1963 roku. Ów świątynia została oddana do użytku 25 grudnia tego samego roku, a od tego momentu stała się miejscem wielu istotnych wydarzeń religijnych oraz spotkań dla parafian. Kościół św. Józefa nie tylko pełni funkcje kultu, ale także integruje społeczność lokalną, stając się miejscem, gdzie tradycje i wartości są kultywowane i przekazywane kolejnym pokoleniom.
Ważniejsze obiekty na Bielanach
Bielany w Toruniu to miejsce bogate w interesujące obiekty, które przyciągają uwagę mieszkańców oraz turystów. Warto zwrócić szczególną uwagę na kampus akademicki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, znany również jako miasteczko akademickie. Ten kompleks budynków, który został oficjalnie otwarty 2 października 1973 roku, zajmuje ogromną powierzchnię 82 ha i usytuowany jest wzdłuż ul. Gagarina. W jego skład wchodzą elementy takie jak aulas, rektorat, który został oddany do użytku 31 grudnia 1972 roku, oraz wiele wydziałów, w tym Wydział Nauk Biologicznych oraz Wydział Prawa i Administracji.
Nie można zapomnieć również o stacji wodociągowej z 1894 roku, położonej przy ul. św. Józefa 37-49, która jest ważnym punktem historycznym Bielan. Innym interesującym zabytkiem jest kościół św. Józefa i klasztor oo. redemptorystów, które są ważnymi miejscami kultu religijnego.
Bielany są także miejscem, gdzie znajduje się siedziba Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. L. Rydygiera, oddana do użytku w lutym 1972 roku, zlokalizowana przy ul. św. Józefa 53-59. Na uwagę zasługuje również Akademia Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, umiejscowiona przy ul. św. Józefa 23/35, która kształci przyszłe pokolenia specjalistów w dziedzinie mediów i kultury.
Ciekawostką jest Cmentarz Elsnerów, który stanowi nieczynny cmentarz ewangelicki, znajdujący się przy ul. św. Józefa 37-45. Został założony w 1811 roku i zajmuje powierzchnię 0,02 ha.
Zabytki nieruchome na Bielanach wpisane do rejestru zabytków
- Fort VII Twierdzy Toruń przy ul. Polnej 1,
- Fort VIII Twierdzy Toruń przy ul. Bielańskiej 65,
- kampus uniwersytecki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Glinki (Toruń) | Mokre (Toruń) | Barbarka (Toruń) | Chełmińskie Przedmieście | Starotoruńskie Przedmieście | Na Skarpie (Toruń) | Przedmieście św. Katarzyny w Toruniu | Rybaki (Toruń) | Wrzosy (Toruń) | Zespół staromiejski Torunia | Jakubskie Przedmieście | Bielawy (Toruń) | Stawki (Toruń) | Kaszczorek | Winnica (Toruń) | Stare Miasto (część urzędowa Torunia) | Grębocin nad Strugą | Piaski (Toruń) | Rudak | Koniuchy (Toruń)Oceń: Bielany (Toruń)