Zespół staromiejski Torunia

---

Stare Miasto

Stare Miasto w Toruniu reprezentuje najstarszą część miasta, która została wytyczona w roku 1236. Początkowa forma tej przestrzeni miała kształt zbliżony do prostokąta, a jej granice wyznaczały takie ulice jak: św. Anny (obecnie ul. Kopernika), Kurzą (znaną również jako Żeglarską), Szeroką, Jęczmienną (dzisiejsza Łazienna) oraz Przy Kościele św. Jana (aktualnie Kopernika). Główną arterią komunikacyjną w tej osadzie była ulica św. Anny.

Interesujące jest to, że układ urbanistyczny Starego Miasta różnił się znacznie od klasycznego modelu, który był widoczny w średniowiecznych miastach. Zamiast regularnej siatki ulic oraz centralnego rynku, w tej części Torunia zachowano bliskość zarówno do miejsca targowego, jak i lokalizacji obiektów kultowych. Rozwój Starego Miasta kierował się w stronę północno-zachodnią, co zdecydowanie wpływało na jego charakter i funkcjonalność.

W połowie XIII wieku kluczowym punktem Starego Miasta stał się Rynek Staromiejski, który stał się sercem miejskiej działalności oraz życiem towarzyskim tego obszaru.

Nowe Miasto

Nowe Miasto Toruń, założone w 1264 roku, na podstawie przywileju lokacyjnego, stanowiło istotny element rozwoju miejskiego tej historycznej lokalizacji. W tym okresie, obszar ten zyskał status odrębnego ośrodka miejskiego, co było znaczącym krokiem w kierunku rozwoju toruńskiego życia społecznego i gospodarczego.

W ramach swojego funkcjonowania, Nowe Miasto dysponowało własną Radą oraz Ławą, co podkreślało jego autonomię i niezależność w stosunku do innych struktur miejskich w regionie. To właśnie owe organy decyzyjne pełniły kluczową rolę w zarządzaniu sprawami mieszkańców, a także w kształtowaniu lokalnych praw i zwyczajów.

Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków

Na terenie Torunia można znaleźć wiele imponujących zabytków, które są świadectwem historycznej architektury oraz chwały tego pięknego miasta. Oto niektóre z nich, które zostały wpisane do rejestru zabytków:

• Bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty przy ul. Żeglarskiej,
• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny ulokowany przy ul. Panny Marii,
• Mur klasztorny pochodzący z połowy XIV oraz XV wieku, w połączeniu z krużgankiem, który zawiera grobowce z XVII wieku, usytuowany przy ul. Panny Marii,
• Kościół św. Jakuba,
• Cmentarz przykościelny z ossuarium przy murowanym ogrodzeniu,
• Kościół św. Ducha zlokalizowany na rogu Rynku Staromiejskiego oraz ul. Różanej,
• Elewacje budynku dawnej plebanii staromiejskiej znajdującej się na rogu ulic Piekary i Różana, wraz z murowanym ogrodzeniem wzdłuż ul. Różanej i tynkowanym wjazdem z XIX wieku przy Rynku Staromiejskim,
• Kościół św. Trójcy w sąsiedztwie Rynku Nowomiejskiego,
• Ruiny zamku krzyżackiego,
• Mury miejskie, w tym:
• Brama Klasztorna,
• Brama Mostowa,
• Brama Żeglarska,
• Baszta Żuraw,
• Krzywa Wieża przy ul. Pod Krzywą Wieżą 1/3,
• Basza Monstrancja przy ul. Podmurnej 16,
• baszta przy ul. Podmurnej 26,
• baszta przy ul. Podmurnej 30,
• Dawna baszta obronna przy ul. Podmurnej 60,
• Baszta Koci Łeb przy ul. Podmurnej 74.
• Zespół fortyfikacji Bastionu Menniczego przy ul. Wola Zamkowa i św. Jakuba,
• Budynek dawnej piekarni wojskowej usytuowany przy ul. Dominikańskiej 3,
• Budynek dawnego wojskowego magazynu prowiantowego przy ul. Dominikańkiej 7/9,
• Ratusz Staromiejski przy Rynku Staromiejskim 1,
• addycyjna zabudowa browaru na rogu ulic Browarnej 1 i Piernikarskiej 10, 12 oraz 14,
• fasada domu przy ul. Browarnej 3 oraz 5, a także fasada i frontowa połać dachu kamienicy przy ul. Browarnej 8,
• spichlerz zlokalizowany przy ul. Browarnej 10,
• kamienice z ul. Chełmińska 5, 7, 14 oraz 24,
• kamienica przy ul. Chełmińskiej 28,
• Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika przy ul. Fosa Staromiejska 3, wraz z murowanym ogrodzeniem i działką nr 61/2,
• dalsze budynki przy ulicach Franciszkańskiej, Kopernika, Królowej Jadwigi oraz inne obiekty, w tym:
• kamienica mieszczańska przy ul. Franciszkańskiej 12,
• dom przy ul. Kopernika 17,
• kamienica przy ul. Kopernika 19,
• Apteka Pod Złotym Lwem,
• Dom Eskenów przy ul. Łaziennej 16,
• siedziba Kurii Diecezjalnej Toruńskiej przy ul. Łaziennej 18,
• kamienica z oficyną przy ul. Łaziennej 22,
• kamienica przy ul. Małe Garbary 7,
• Spichrz Szwedzki przy ul. Mostowej 1,
• spichlerz przy ul. Mostowej 2,
• fasada plebanii parafii Najświętszej Maryi Panny przy ul. Panny Marii 2,
• kamienica przy ul. Panny Marii 9,
• dom przy ul. Piekary 25,
• dawna bursa gimnazjum toruńskiego przy ul. Piekary 49,
• budynek Miejskiej Straży Ogniowej przy ul. Prostej 32,
• stary młyn przy zamku krzyżackim przy ul. Przedzamcze 6a,
• kamienica przy ul. Rabiańskiej 8,
• kamienica przy ul. Rabiańskiej 11,
• Gospoda Pod Modrym Fartuchem przy Rynku Nowomiejskim 8,
• dom przy Rynku Nowomiejskim 17,
• Dwór Artusa przy Rynku Staromiejskim 6,
• Zespół Poczty Głównej oraz Urzędu Telekomunikacyjnego przy Rynku Staromiejskim 15,
• dom przy Rynku Staromiejskim 17,
• dom przy Rynku Staromiejskim 29,
• kamienica Pod Gwiazdą przy Rynku Staromiejskim 35,
• budynek dawnego Północnoniemieckiego Banku Kredytowego przy ul. Szerokiej 14,
• budynek przy ul. św. Jakuba 20a,
• budynek Towarzystwa Naukowego w Toruniu przy ul. Wysokiej 16,
• zespoły wojskowej przychodni przy ul. Zaszpitalnej 2-4,
• kamienica przy ul. Żeglarskiej 7,
• kamienica przy ul. Żeglarskiej 9,
• kamienica przy ul. Żeglarskiej 13.

Wszystkie te obiekty mają niezwykłą wartość kulturową oraz historyczną, a ich różnorodność przyciąga wielu turystów, którzy z ciekawością odkrywają bogatą historię Torunia.

Numizmatyka

W 2007 roku Narodowy Bank Polski zaprezentował monety, które mają na celu upamiętnienie średniowiecznego miasta Torunia. Wśród nich pojawiła się szczególnie wartościowa moneta o nominale 20 zł, wyprodukowana ze srebra, której nakład wynosił 56 000 sztuk.

Oprócz tego, do obiegu trafiła również moneta o nominale 2 zł, wykonana ze stopu Nordic Gold, która cieszyła się dużą popularnością z racji nakładu wynoszącego 990 000 sztuk.

---

Oceń: Zespół staromiejski Torunia

---