Feliks Burdecki

Nauka i edukacja

Feliks Stefan Burdecki (17 kwietnia 1904 w Toruniu, 14 września 1991 w Republice Południowej Afryki) to postać wyróżniająca się na polskiej scenie literackiej jako autor science fiction, a także jako popularyzator nauki. Był on nie tylko pisarzem, ale również redaktorem oraz publicystą.

Urodzony jako syn Apolinarego i Heleny z Szafrańskich, Burdecki zdobył wykształcenie w zakresie matematyki i nauk przyrodniczych na Uniwersytecie Poznańskim. Kontynuował swoje studiowanie w Strasburgu, a w 1927 roku obronił doktorat na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, następnie przyjmując stanowisko profesora na Uniwersytecie Poznańskim. Jego przynależność do polskich oraz międzynarodowych towarzystw naukowych podkreślała wagę jego wkładu w rozwój nauki w Polsce.

Jednakże, jego biografia nie jest wolna od kontrowersji. W okresie II wojny światowej Burdecki stał się kolaborantem, publikując teksty w pro-nazistowskich czasopismach, takich jak „Przełom”, „Ster” i „Wiadomości Polskie”. W swoich artykułach nawoływał do współpracy z Niemcami w walce przeciwko Sowietom, a współpraca z Janem Emilem Skiwskim, wydawcą tygodnika „Przełom”, była szczególnie znacząca w tym czasie.

Po powstaniu warszawskim Burdecki aktywnie angażował się w działania propagandowe, mające na celu wsparcie niemieckiego wysiłku wojennego przeciwko ZSRR. Jego działania były podjęte na zlecenie Adama Ronikiera, co prowadziło do prób uzyskania pewnych autonomicznych korzyści dla Polski w zamian za pomoc w tym zakresie.

Po wojnie Burdecki został skazany na dożywotnie więzienie, jednakże unikając aresztowania, zamieszkał w Szwajcarii, a następnie przeniósł się do Afryki, gdzie początkowo osiedlił się w Cesarstwie Etiopii, a od 1952 roku w Związku Południowej Afryki. W RPA pracował w Biurze Meteorologicznym aż do 1971 roku, a także był autorem licznych publikacji naukowych, w tym dotyczących danych klimatycznych z południowoafrykańskiej stacji polarnej SANAE IV na Antarktyce.

Twórczość

Dorobek literacki Feliksa Burdeckiego obejmuje różnorodne formy, między innymi prace popularnonaukowe dotyczące najnowszych osiągnięć w dziedzinie nauki i techniki, a także powieści i opowiadania science fiction oraz publicystykę. Warto zaznaczyć, że dzięki solidnemu wykształceniu autora w naukach przyrodniczych, jego dzieła science fiction są bogate w rzetelną wiedzę. Największą popularność zdobyła powieść Babel (1931), która z wyjątkowym optymizmem przedstawia rozwój astronautyki. Burdecki przewidywał, że już w 1935 roku rakieta „Czeljuszkina” mogła osiągnąć wysokość 500 km, a podróż z Moskwy do Ameryki zajmować zaledwie 26 minut. Jego wizje obejmowały także pierwszy lot okołoziemski w 1938 roku oraz lądowanie na Księżycu w roku 1950. W twórczości Burdeckiego pojawiały się również inne istotne tematy, takie jak wykorzystanie energii atomowej czy idea zjednoczenia Europy.

W zakresie opowiadań science fiction, Burdecki stworzył m.in. takie utwory jak: W niewoli u bestyj morskich (1934), Ognista dłoń Perkuna (1934), Rakietą na Merkury (1934), Zbawczy telewizor (1936) oraz Profesor milion atmosfer (1937). Niestety, po wojnie jego twórczość praktycznie nie była wznowiona, a jedynym opowiadaniem Burdeckiego, które się ukazało po 1945 roku, jest utwór zawarty w antologii Polska nowela fantastyczna T. 5: Niezwykły kryształ (1986) w wyborze Stefana Otcetena.

  • Budowa wszechświata (1929),
  • Podróże międzyplanetarne (1929),
  • Babel (1931),
  • Tajemnice Marsa (1931),
  • Lot w stratosferę (1934),
  • Życie maszyn (1934),
  • Światy planetarne (1934),
  • Ruchoma mapka nieba (1935),
  • Polskie niebo (1936),
  • Telewizja czyli Jak człowiek nauczył się widzieć na odległość (1936),
  • Opanowanie materii czyli książka o zdobyczach polskiej nauki w dziedzinie chemii i fizyki, astronomii i geofizyki, o polskich wynalazcach i inżynierach oraz o polskich pionierach lotnictwa (1937),
  • Podstawy energetyki dziejowej (1938),
  • Technika i przemysł w dawnej Polsce (1938),
  • Walka o atom (1938),
  • Droga do powszechnego ideału pracy. Kształtująca energetyka w środowisku europejskim (1942),
  • Rewolucja europejska. Przemówienie wygłoszone dnia 21 kwietnia 1944 roku do górników Kopalni Soli w Wieliczce (1944),
  • Historische Energetik und gesichtlicher Materialismus (1944),
  • Menschheit und Energetik (współautor: Gerhard Neuling, 1962).

Przypisy

  1. Jakóbiec 2005 r., s. 469–473.
  2. a b c StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1983, s. 87.

Oceń: Feliks Burdecki

★★★★★
Średnia ocena:4.71 Liczba ocen:13