Edmund Cieślak

---

Życiorys

Edmund Cieślak rozpoczął swoją edukację w 1939 roku, kiedy to uzyskał tzw. małą maturę w gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. W okresie niemieckiej okupacji pełnił rolę robotnika, a w 1944 roku został aresztowany i wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec. Po zakończeniu działań wojennych, przedostał się do Francji, gdzie w 1946 roku zdał maturę w Liceum im. Cypriana Norwida w Villard-de-Lans.

W latach 1946–1948 studiował prawo oraz historię na uniwersytecie w Lille. Po powrocie do Polski kontynuował swoją edukację prawniczą na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie w 1949 roku uzyskał tytuł magistra, a następnie obronił doktorat w 1950 roku, na podstawie rozprawy dotyczącej zagadnień prawnych związanych z hanzeatyckim handlem i transportem morskim oraz ich wpływem na stosunki społeczno-gospodarcze do końca XV wieku.

Prezentowane zainteresowanie historią i prawem zaowocowało jego pracą jako asystenta, a później adiunkta na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika od października 1949 roku. W 1953 roku dołączył do Instytutu Historii PAN, a w 1954 roku otrzymał nominację na docenta. Kolejne etapy kariery profesorskiej obejmowały nadanie tytułu profesora nadzwyczajnego w 1963 roku oraz profesora zwyczajnego w 1974 roku.

W 1955 roku przeniósł się do Gdańska, gdzie założył Pracownię Gdańską w Zakładzie Historii Pomorza (obecnie Zakład Dziejów Pomorza z Pracownią Historii Gdańska i Dziejów Morskich Polski). Stanowisko to zajmował aż do przejścia na emeryturę, co miało miejsce 31 grudnia 1992 roku. Dodatkowo, był dziekanem Wydziału Humanistycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku.

Od 1957 roku aktywnie uczestniczył w działalności PZPR i był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (PAU) na wydziale Historyczno-Filozoficznym. W 1978 roku został odznaczony tytułem członka honorowego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.

Na szczególne wyróżnienie zasługuje jego tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego, który został mu nadany 10 października 1995 roku. Edmund Cieślak zmarł w Gdańsku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Srebrzysko, w rejonie I, kwaterze TAR II-Skarpa-26/27.

Książki (autorstwa lub współtworzone)

Edmund Cieślak, jako wybitny badacz i pisarz, przyczynił się do powstania wielu publikacji dotyczących Gdańska oraz historii budownictwa okrętowego. Jego prace są fundamentalnymi źródłami wiedzy o regionie oraz jego złożonej historii.

• Dzieje Gdańska, współautorzy: Edmund Cieślak, Czesław Biernat. Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1969.
• Résidents français à Gdańsk au XVIIIe siècle. Leur rôle dans les relations franco-polonaises, autor: Edmund Cieślak. Warszawa P.W.N., 1969. Prezentacja wygłoszona 5 grudnia 1967 roku w Paryżu (Centre Scientifique de l’Académie Polonaise des Sciences).
• Historia budownictwa okrętowego na Wybrzeżu Gdańskim, redakcja: Edmund Cieślak. Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1972.
• Historia Gdańska. Tom 1, do roku 1454, redaktorzy: Edmund Cieślak, Józef Rumiński. Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1978.
• Historia Gdańska. Tom 2, 1454–1655, redaktor: Edmund Cieślak. Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1985.
• Historia Gdańska. Tom 3, Część 1, 1655–1793, opracowanie: Edmund Cieślak [i inni], redakcja: Edmund Cieślak. Gdańsk, 1993.
• Historia Gdańska. Tom 3, Część 2, 1793–1815, opracowanie: Czesław Biernat [i inni], redakcja: Edmund Cieślak. Gdańsk, 1993.
• Raporty rezydentów francuskich w Gdańsku w XVIII wieku (1715–1719), wydanie: Edmund Cieślak, Józef Rumiński. Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk, 1964.

Prace Edmunda Cieślaka charakteryzują się nie tylko wysoką jakością merytoryczną, ale także dużą wartością poznawczą, dostarczając licznych informacji o relacjach francusko-polskich oraz rozwoju Gdańska na przestrzeni wieków.

Ordery i odznaczenia

Edmund Cieślak został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w życie publiczne i społeczne. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1973 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 1964 roku,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• Medal Księcia Mściwoja II, otrzymany 23 kwietnia 1998 roku.

Nagrody

Edmund Cieślak odznaczał się znaczącymi osiągnięciami w dziedzinie historii Gdańska, co zostało docenione przez środowisko naukowe oraz lokalne władze. W ciągu swojej kariery otrzymał wiele nagród, które podkreślają jego wkład w rozwój wiedzy oraz kultury.

• nagroda Miasta Gdańska za całokształt dorobku naukowego w zakresie historii Gdańska (1961),
• nagroda Województwa Gdańskiego za działalność naukową i upowszechnianie nauki (1971),
• nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” (1984),
• nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za osiągnięcia naukowe w dziedzinie historii Gdańska (1993).

Upamiętnienie

W dniu 19 września 2024 roku, na elewacji budynku przy ulicy gen. Józefa Fiszera 7 w Wrzeszczu odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy, która została poświęcona wybitnemu prof. Edmundowi Cieślakowi oraz jego córce, dr Katarzynie Cieślak (1956–1997), uznawanej za znakomitą historyczkę sztuki.

---

Oceń: Edmund Cieślak

---