Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu

---

Historia

W 1918 roku dokonano zakupu terenu, który otrzymał właściwe zagospodarowanie już w następnym roku. Pierwszy pogrzeb miał miejsce 1 września 1919 roku. Cmentarz został stworzony głównie z myślą o katolikach z Chełmińskiego Przedmieścia oraz Bielan. W 1950 roku na tym obszarze utworzono nową parafię św. Józefa, którą obsługują redemptoryści.

Cały teren nekropolii ma trapezoidalny kształt. Znajdują się na nim dwie główne aleje, które przebiegają w części środkowej oraz zachodniej. Należy zauważyć, że choć przewidziano dodatkowe aleje w części wschodniej, nie zostały one ostatecznie zrealizowane. Ponadto, istnieje kilka poprzecznych ścieżek, które krzyżują się z głównymi alejami pod kątem prostym. Całkowita powierzchnia cmentarza wynosi około 4,5 hektara.

W związku z tym, że teren jest coraz bardziej eksploatowany, nowe pochówki są przeprowadzane w znacznie ograniczonym zakresie.

Drzewostan

Na terenie cmentarza można zaobserwować szereg różnorodnych gatunków drzew i krzewów, które przyczyniają się do unikatowego charakteru tego miejsca. W szczególności, wyróżniają się następujące gatunki:

• świerk sitkajski,
• klon jesionolistny,
• bukszpan wieczniezielony,
• wiąz płaczący,
• jesion płaczący,
• sumak octowiec,
• mąkinię.

Pochowani na cmentarzu

Na cmentarzu przy ul. Wybickiego w Toruniu spoczywa wielu zasłużonych obywateli, których życie i działalność pozostawiły trwały ślad w pamięci mieszkańców. Poniżej przedstawiamy kilka z nich:

• Feliks Bobowski (1873-1936) – aktywny działacz w dziedzinie kultury i społeczeństwa,
• Władysław Bojarski (1931-2000) – prawnik, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
• Zbigniew Brochwicz (1924-1992) – konserwator zabytków i profesor UMK,
• Stanisław Ludwik Celichowski (1886-1935) – inżynier oraz działacz społeczny i gospodarczy,
• Józef Chełmiński (1899-1938) – dziennikarz, działacz Narodowej Partii Robotniczej, więzień polityczny II RP,
• Stefan Czaja (1943-2003) – czołowy historyk-archiwista i bibliotekarz, dyrektor Biblioteki UMK,
• Stanisław Czapiewski (1921-2002) – leśnik oraz wicedyrektor Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych, prezes LOP w Toruniu,
• Jan Drzewiecki (wojskowy) (1898-1942) – kapitan, dziennikarz, który zginął z rąk hitlerowców,
• Bogdan Durmowicz (1894-1981) – długoletni urzędnik wojskowy i działacz „Sokoła”,
• Stanisław Mieczysław Gawiński (1904-2000) – major, lekarz, ginekolog oraz onkolog, ordynator w szpitalu wojskowym i miejskim,
• Paweł Goga (1900-1971) – ksiądz, kanonik, wybitny proboszcz parafii Chrystusa Króla na Mokrem, aktywny działacz społeczny,
• Alojzy Grodkowski (1919-2000) – ksiądz, kanonik, proboszcz w Gronowie oraz Dobrczu,
• Antoni Jaworowicz (1857-1939) – lekarz, patriotyczny działacz na rzecz narodowości w Rybniku,
• Stanisław Jóźwicki (1946-2009) – znany działacz sportowy,
• Edward Karniej (1890-1942) – artysta malarz i scenograf wileńsko-toruński,
• Teofil Kosiński (1925–2003) – więzień hitlerowski, ukazany w książce „Cholernie mocna miłość. Prawdziwa historia Stefana K. i Williego G.”,
• Juliusz Koszałka (1888-1969) – porucznik, członek wojskowego dowództwa Tajnej Organizacji „Gryf Pomorski”,
• Janusz Kryszak (1945-2019) – historyk literatury, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oraz poeta,
• Anna Krzewińska (1927-2000) – profesor historii literatury staropolskiej na UMK,
• Feliks Franciszek Lambert (1891-1940) – podpułkownik, zamordowany przez NKWD w Starobielsku (symboliczna mogiła),
• Stefan Myszka (1908-1987) – długoletni ordynator oddziału chirurgicznego w Szpitalu Miejskim,
• Wanda Ostaszewska (1909-1994) – łączniczka wywiadu Armii Krajowej,
• Feliks Pawlikowski (1890-1927) – obrońca Lwowa oraz powstaniec wielkopolski, były wiceprezes Towarzystwa Powstańców i Wojaków „Straż”,
• Maria Pawłowska (1942-1987) – historyk sztuki i kustosz Działu Militariów Muzeum Okręgowego,
• Marian Pączek (1884-1933) – ksiądz, proboszcz oraz propagator skautingu i członek ruchu filomackiego,
• Tadeusz Pelc (1924-2008) – znany aktor Teatru im. Wilama Horzycy,
• Mirosław Piotrowski (grafik) (1942-2002) – profesor UMK,
• Zbigniew Raniszewski (1927-1956) – żużlowiec,
• Marian Rejewski (biolog) (1937-2012) – profesor UMK,
• Józef Rembecki (1928-2004) – piłkarz, związany z „Zawiszą” Bydgoszcz,
• Marian Rose (1933-1970) – żużlowiec,
• Jerzy Serczyk (1927-2006) – historyk oraz profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika,
• Kalina Skłodowska-Antonowicz (1923-2003) – kustosz Muzeum Etnograficznego i Muzeum Okręgowego w Toruniu, żołnierz AK na Żmudzi,
• Jarosław Sługocki (1954-2009) – aktywność w pracy jako matematyk i toruński handlowiec,
• Jan Smoliński (1934-1995) – astrofizyk, profesor UMK,
• Sylwan Teodor Stankiewicz (1895-1969) – członek POW oraz komendant AK Toruń-miasto, więzień polityczny czasów PRL,
• Jakub Sulecki (1862-1941) – mężczyzna o dużych zasługach narodowych, zamordowany w Stutthofie (symboliczna mogiła),
• Mieczysław Szpakiewicz (1890-1945) – reżyser oraz dyrektor teatrów w Toruniu, Poznaniu i Wilnie,
• Jan Tesarz (1935-2020) – aktor zarówno filmowy, jak i teatralny,
• Wacław Wytyk (1901-1974) – powstaniec wielkopolski oraz polonista, dziennikarz w Toruniu i Bydgoszczy,
• Jan Wojciech Zabłocki (1894-1978) – botanik oraz profesor UMK,
• Leszek Zaleski (1936–2022) – nauczyciel, astronom oraz działacz opozycji demokratycznej w PRL,
• Krystyna Zielińska-Melkowska (1935-2001) – historyk, profesor UMK,
• Stanisław Zmyślony (1903-1970) – uznawany doktor wszech nauk lekarskich, lekarz partyzantów Armii Krajowej,
• Żołnierze Armii Czerwonej, którzy polegli w walkach z Wehrmachtem o Toruń w 1945 roku.

---

Oceń: Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu

---